آدما تشنه‌ی حرفن!

 «کاوه یغمایی» برای هواداران موسیقی راک کشورمان نامی آشنا است. بسیاری از هواداران وی، یغمایی را با کنسرت «مترسک» که در سال 1382 اجرا شد، به‌یاد می‌آورند؛ کنسرتی که هنوز هم یکی از بهترین اجراهای زنده‌ی موسیقی کشورمان در دهه‌ی هشتاد در این ژانر به‌حساب می‌آید. در سال 1382 نخستین آلبوم رسمی او با عنوان «مترسک» وارد بازار شد؛ آلبومی که از نظر ساختار و آهنگ‌سازی در زمان خود جدید و رو به جلو بود. غیر از آهنگ‌سازی و نوازندگان و صدای پس‌زمینه (بک‌وکال) خوبی که در این آلبوم شاهد بودیم، کاوه یغمایی با ترانه‌های متفاوتی از «مزدا شاهانی» آلبوم خود را عرضه کرد. یکی دیگر از نقاط مثبت این آلبوم ساخت آهنگ «مترسک» با دو تنظیم متفاوت و عرضه‌ی آهنگ بدون کلام «پرتگاه» بود. در سال‌های بعد کاوه یغمایی تصمیم به ترک ایران گرفت و به ونکوور کانادا رفت.  

از نگاه نگارنده، وی موفق‌ترین آلبوم خود را با عنوان «سکوت سرد» در سال 1386 عرضه کرد. در این آلبوم شاهد سه قطعه‌ی بسیار خوب اعتراضی هستیم؛ درست همان چیزی که از یک خواننده‌ی موسیقی راک انتظار می‌رود. قطعه‌ی نخست وی با عنوان «اولین حرف» به موضوع تردید جوانان ایرانی برای ماندن یا رفتن از کشورشان می‌پردازد؛ چیزی که خودِ کاوه به‌خوبی آن را در خارج از ایران درک کرده بود. یکی دیگر از ترانه‌های اعتراضی او آهنگ «نسل سوخته» است.  

   در این اثر یغمایی یاد‌آور نسلی می‌شود که می‌خواست به رؤیاهای خود برسد، اما با شروع جنگ ایران و عراق رؤیاهای نسل او همه نقش بر آب شدند و امروز آسمانش در قابی از حصار قرار گرفته است. سرانجام سومین ترانه‌ی اعتراضی این آلبوم «تب صفر» نام دارد که به شرح فداکاری کسانی که در جنگ ایران و عراق کشته و زخمی شدند، پرداخته است و کنایه به آدم‌هایی می‌زند که گاه یادشان رفته که چه کسانی برای سرزمینشان از جان و دل مایه گذاشتند.    سه ترانه‌ای که به آن اشاره شد توسط «روزبه بمانی» سروده شده است. کاوه یغمایی پس از انتشار این آلبوم در ونکوور کانادا کنسرت موفقی داشت که در آن به اجرای قطعات دو آلبوم خود و چند تک‌ترانه (سینگل تراک) پرداخت. تمام نوازندگان همراه وی به‌جز «نیلوفر فرزند‌شاد» (همسر کاوه یغمایی و نوازنده‌ی پیانو و کی‌بورد) غیر‌ایرانی بودند. پس از ارائه‌ی دومین آلبوم، کاوه یغمایی از عرضه‌ی آلبومی جدید به هواداران خود خبر داد.   کم‌کار‌بودن یغمایی در ارائه‌ی آلبومی شخصی ویژگی‌های قابل تأملی برای مخاطبان جدی وی داشت. ابتدا اینکه او سعی نداشت که اثری تجاری را ارائه دهد که هدفش تنها ارائه‌ی موسیقی و جذب مخاطب باشد و دوم اینکه مخاطب وی می‌دانست که هنر جدی تاریخ مصرف ندارد و شاید کار تازه‌ی وی دیر به گوش مخاطبانش برسد اما درست و استاندارد خواهد بود و در آخر حساس‌بودن او نسبت به فایل نهایی اثر و اینکه او برای کار هنری‌اش ارزش قائل است و روی کارش به‌خوبی و با تأمل زیاد تمرکز کرده است.  

  اما آلبوم تازه‌ی وی، «منشور» که در مرداد‌ماه سال جاری منتشر شده است از نُه قطعه تشکیل شده و در استودیو کاپلن‌کرانچ شهر ونکوور ضبط شده است. تمامی قطعات به‌غیر از آهنگ «زخمی» توسط کاوه یغمایی آهنگ‌سازی شده‌اند. «دنیل ادیر» (درامز)، «دیوید اسپایدل» (گیتار بِیس)، «براین پولسن» (گیتار الکتریک)، نیلوفر فرزند‌شاد (پیانو/ کی‌بورد/ بک‌وکال) و «دیوید استیل» و «ساتگین یغمایی» به‌عنوان صدای پس‌زمینه (بک‌وکال) در این آلبوم با وی همکاری کرده‌اند. در این اثر باز هم کاوه یغمایی با روزبه بمانی کار کرده است ولی ترانه‌هایی از «حسین غیاثی» و «میثم یوسفی» نیز به‌چشم می‌خورد.  

 طرح جلد آلبوم هم، مانند کارهای قبلی این هنرمند، عکس خودِ یغمایی را در‌بر‌دارد؛ چیزی که در موسیقی راک کمتر شاهد آن هستیم و بیشتر هنرمندان این ژانر طرحی از محتوای اثر ارائه‌شده را روی جلد آلبوم انتخاب می‌کنند. موسیقی کاوه یغمایی در همان راهی پیش می‌رود که در دو آلبوم قبلی شاهد بودیم.   وجود اینتروهای زیبا، سولوها و ریف‌های بجای گیتار الکتریک، فضا‌سازی‌های مناسب و وکال و تحریرهای خاصی که بی‌گمان ما را یاد «کورش یغمایی» می‌اندازد. اما تفاوت بسیار زیادی که این اثر با آلبوم قبلی وجود دارد در انتخاب ترانه‌هاست. کاوه یغمایی پس از ارائه‌ی آلبوم «سکوت سرد» در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود: «من همیشه در کارهای هنری‌ام انسان معترضی هستم.» بله، درست است. همان چیزی که یک طرفدار جدی موسیقی راک از هنرمند خویش انتظار دارد. آن هم اعتراض به مضامینی که انسان را در دام ایدئولوژی انداخته و زندگی را برایش دشوار و به‌دور از خردگرایی می‌کند.

  «گئورک لوکاچ» در کتاب زیبایی‌شناسی که در سال 1963 منتشر کرد، یاد‌آور می‌شود که «هنر از زندگی هر روزه بر می‌آید، پس باید به نیازهای انسانی این زندگی پاسخ دهد. هنر هم محصول تکامل اجتماعی است و هم ابزاری که با آن آدمی خود را و مناسبات تاریخی و اجتماعی را می‌سازد.» بدون تردید عشق در زندگی انسان‌ها نقش مهمی دارد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت و به هنرمندی که به این موضوع بپردازد ایرادی نیست؛ اما با نگاه لوکاچ ساختن این مناسبات تاریخی آن هم در کشور ما و بهتر بگوییم در جهان ما که هر روز بی‌رحمیِ بزرگی جای بی‌رحمیِ کوچک‌تری را می‌گیرد، کار اعتراضی خود سمبلی‌ است از مدرنیسم که اگر به‌کار نرود کار عشق و دوست‌داشتن و در کل انسان تمام می‌شود. پس هنرمند امروزی که در جهانش هر روز بین 10 تا 15‌هزار انسان از گرسنگی می‌میرند، مناسب است که آفرینش خود را در راستای بازگویی این واقعیت‌های هولناک زندگی به‌کار بندد.  

 اما نکته اینجاست که در آلبوم جدید کاوه یغمایی، کمتر شاهد ترانه‌های اعتراضی هستیم و این هنرمند بیشتر به اجرای ترانه‌های عامه‌پسند پرداخته است. اثری که کمی رنگ و بوی اجتماعی به خود دارد. ترانه‌ی «شب سرد» است که نیلوفر فرزند‌شاد که بیشتر آن را به‌عنوان مدرس و نوازنده‌ی کی‌بورد می‌شناسیم، سروده است؛ ترانه‌ای که زبان سرخی ندارد و بیشتر از تنهایی انسان معاصر سخن می‌گوید و مخاطب را در فضای غربت‌زده‌ی شهری می‌برد که سکوت و انزوا آن را فرا گرفته و انسان‌هایی که تشنه‌ی حرف‌زدن هستند.   قطعه‌ی‌ «کوچه» اثری متفاوت در این آلبوم است؛ تغییر تمپو و فراز و فرودها، این آهنگ را جذاب جلوه می‌دهد و ترانه هم کمی اعتراضی‌ است که جای خالی این نوع ترانه‌ها در آلبوم به‌چشم می‌خورد. قطعه‌ی متفاوت دیگر این آلبوم «زخمی» نام دارد که کورش یغمایی آهنگ‌ساز آن است. فضای متفاوت و آرام قطعه و سولوی زیبای ابتدای این اثر ما را در فضای متفاوتی قرار می‌د‌هد؛ فضایی که یغمایی در آلبوم‌های پیشین با قطعات «می‌بینمت هنوزم» یا «باور ریزش برگ» تجربه کرده است.

  کاوه یغمایی برای طرفدارن موسیقی راک بدون تردید چهره‌ای محترم است؛ اما انتظار می‌رود در ارائه‌ی آثار بعدی وی شاهد خوانش همان ترانه‌های اعتراضی باشیم که در آلبوم «سکوت سرد» به گوشمان رسید. حال مخاطب این هنرمند نمی‌داند که آیا با افزایش سن کاوه یغمایی نگاه ایشان به کارهای اعتراضی عوض شده است یا اینکه ارائه‌ی این اثر با مجوز از وزارت ارشاد سبب شده که وی از خنیاگری و عاصی‌بودن از دنیای امروز دست بکشد که اگر این موضوع صادق باشد شاهد چیزی به‌نام خود‌سانسوری هستیم که برای یک هنرمند در شرایط امروز امری طبیعی است، اما ارائه‌ و عرضه‌ی آن ضروری به‌نظر نمی‌رسد. منتشر شده در ماهنامه‌ی هنر موسیقی/ سال نوزدهم/