افزایش کمی و افت کیفی دبیران انجمن‌ها از دلایل بی‌رونقی انجمن‌های شعر

رضا عبداللهی، چهره‌ای در ترانه‌نویسی امروز ایران است که نخستین آثارش را از اواخر دهه پنجاه شمسی نوشت و با پیروزی انقلاب، به طوری جدی کار ترانه را دنبال کرد و به سرودن غزل و مثنوی پرداخت. بیشتر ترانه‌های او با صدای خوانندگانی همچون زنده‌یادان مازیار و ناصر عبداللهی و نیز خوانندگان دیگری از جمله علیرضا عصار، بیژن خاوری، عباس بهادری، مهرداد کاظمی، محمد گلریز و قاسم افشار خوانده و منتشر شده و آهنگسازانی همچون بابک بیات، حسین واثقی، تورج شعبان‌خانی، فرید شب‌خیز، شادمهر عقیلی، فؤاد حجازی، مهرداد جویباری و حسین بهادری برای این ترانه‌ها آهنگ ساخته‌اند. او بیش از 25 سال مسئول کانون ادبی فرهنگسرای اندیشه بود، جلسه شعری که بی‌شک یکی از شلوغ‌ترین جلسه‌های شعری تهران بود؛ از این رو با او درباره کانون‌های ادبی صحبت کردیم.

رضا عبداللهی با اشاره به شروع فعالیت‌های کانون ادبی فرهنگسرای اندیشه گفت: من از سال 70 با حکم رجبعلی خسرو‌آبادی فعالیت ادبی خودم را شروع کردم؛ کار از خانه فرهنگ در امام زاده یحیی شروع شد و بعد به فرهنگسرای خاوران رسید. ادامه داشت تا اینکه فرهنگسرای اندیشه شروع به فعالیت کرد و تصمیم گرفته شد که آنجا به عنوان فرهنگسرای اصلی باشد؛ بنابراین به آنجا رفتم و حدود 26-27 سال در آنجا جلسه ادبی داشتم؛ جلسه‌ای که در آن بزرگانی مثل حسین منزوی رفت‌و‌آمد داشتند.

وی ادامه داد: به دلیل آنکه آن فرهنگسرا به عنوان فرهنگسرای اصلی بود اهالی ادبیاتی که در شهرستان‌ها بودند نیز از این موضوع اطلاع داشتند و برنامه خود در سفر به تهران را طوری تنظیم می‌کردند که وقتی به تهران می‌آیند در جلسه سه‌شنبه‌های اندیشه حضور داشته باشند.

این چهره ادبی با اشاره به سال‌های فعالیتش در نهاد کتابخانه‌های عمومی و راه‌اندازی انجمن‌های ادبی اظهار کرد: ما در آن زمان حدود 500 کانون ادبی راه‌اندازی کردیم. برای مثال در کانون ادبی فرهنگسرای اندیشه کارهایی مثل بزرگداشت‌ها و همایش‌های ادبی برگزار می‌شد و به مناسبت‌های مختلف شب‌های شعری را نیز در این مکان برگزار می‌کردیم.

وی افزود: اتفاق جالب و منحصربه‌فردی که در آنجا برگزار می‌شد و من الان می‌خواهم در ارشاد استان تهران انجام دهم، برگزاری نمایشگاه تلفیقی شعر و خط است. در آن سال‌ها این کار با شعر اعضای کانون‌های ادبی بود، نه اینکه شعر شعرای پیشین مثل سعدی و حافظ. من این را باب کردم و این نمایشگاه‌ها خیلی مورد استقبال قرار گرفت و الان هم تصمیم دارم این نمایشگاه را در شهر تهران برگزار کنم.

عبداللهی در توضیح خروجی جلسات شعر فرهنگسرای اندیشه گفت: فرهنگسرای اندیشه مکانی بود که شعرای بسیار قابلی به آنجا می‌آمدند و ترانه‌سراهای بسیار مطرحی کار خود را از آنجا آغاز کردند. ما کارگاه‌های متعددی مثل آشنایی با وزن فارسی، شعر نیمایی و ترانه‌سرایی را در آنجا برگزار کردیم که از دل آن شاعران زیادی بیرون آمد. گزیده اشعار اعضای کانون ادبی نیز در همان سال‌ها تحت عنوان «پیوند اندیشه‌ها»، «پیوند اندیشه‌های2» و «‌فاطمه پیغمبر اندیشه‌ها»منتشر شد.

وی ادامه داد: من با پنج نفر این جلسه را شروع کردم و کار به جایی رسید که تصویر جلسه در بوستان اندیشه و از طریق تلویزیون و دوربین مدار بسته برای علاقه‌مندان به شعر و ادب به نمایش گذاشته می‌شد. این جلسه سه‌شنبه‌ها ساعت چهار شروع می‌شد و مردم یکی دو ساعت زودتر از موعد جلسه حضور پیدا می‌کردند تا جلسه شروع شود.

این شاعر در پاسخ به این سوال که چرا این روزها جلسات شعر شور گذشته را ندارند و آنقدر تاثیرگذار نیست گفت: یکی از دلایل آن افزایش کمی انجمن‌ها و افت کیفی دبیران انجمن‌هاست؛ چراکه تعداد این انجمن‌ها به قدری زیاد شده که به اشباع رسیده است. از این رو در حال حاضر مشغول آسیب‌شناسی انجمن‌های ادبی هستم و تا به امروز سه میزگرد برگزار کردم. البته آن زمان استقبال جامعه با امروز متفاوت بود و استقبال خوبی از انجمن‌های شعر می‌شد. در آن دوره هر کجایی که توانستم کانون ادبی زدم، حتی کار به گالری‌ها رسید و دیگر صدای همه درآمد.

عبداللهی درباره آفت‌های انجمن‌های ادبی گفت: با توجه به وضعیت کنونی انجمن‌ها به ضرورت آسیب‌شناسی آنها پی بردم و به این منظور در اداره ارشاد استان تهران به تشکیل میزگرد ادبی پرداختم. می‌خواهیم در دل این جلسات مشکلات را شناسایی کنیم؛ چراکه خیلی از این انجمن‌ها در مسیر اشتباه قرار دارند. انجمن مثل یک مدرسه می‌ماند. شما می‌توانید در مدرسه را ببندید؟ انجمن‌های ادبی بسیار زیاد است و مختص به یک جا نیست که ما آن را کنترل کنیم. انجمن‌های ادبی در حال حاضر چندین متولی دارد که باعث پراکندگی در سیاست‌گذاری و هدایت آنها شده است. ارشاد، شهرداری، کتابخانه ملی، سازمان بسیج و بسیاری از نهادهای دیگر این جلسات را برگزار می‌کنند. من با این جلسات می‌خواهم این فضا را اصلاح کنم.

وی در پایان گفت: بسیار علاقه‌مند هستم که جلسات آسیب‌شناسی انجمن‌های ادبی در شهرستان‌ها نیز برگزار شود از این رو قصد دارم تا حداقل یک ماه در میان این جلسه در شهرستان‌ها برگزار شود تا مشکل به شکل اساسی و ریشه‌ای آسیب‌شناسی شود.