داوود سوران: یک پای وخامت در شعر ناشران و پای دیگر برخی شاعران هستند

داوود سوران هم در حوزه نشر و هم در حوزه ادبیات سابقه فعالیت چشمگیری دارد ، وضعیت نشر در حوزه ی شعر را چگونه ارزیابی میکنید ؟

ایرانیان ذاتن یا شاعرند یا شعردوست، برای همین بعضی از دوستانی که به تازگی وارد ادبیات شده اند برای اثبات هویت خودشان احساس می کنند باید حتما اثری مکتوب از خود ارائه بدهند. در پاسخ به سوال شما باید بگویم حال شعر نسبت به چند سال گذشته رو به وخیم تر شدن رفته.

 اما یک پای ثابت این وخامت اوضاع، بعضی ناشران و پای دیگر برخی از شاعرانند.

اگر ناشری حاضر به چاپ محموعه شعری نشود که به لحاظ کمی و کیفی به حد نصاب لازم نرسیده و استاندارهای ابتدایی کتاب شدن را ندارد و از طرفی بعضی شاعران هم برای چاپ نوشته هایشان عجله نکنند، می شود به آینده ی وضعیت شعر امیدوارتر بود

که البته اگر به سیستم نشر به دید یک صنعت و منبع درآمد نگاه شود، شاید بشود آن نگاه تند به سمت ناشران، کمی  مهربانانه شود اما در مورد بعضی شاعران متاسفانه گاهی کتاب هایی برای چاپ نزد ما می آورند که فاقد ارزش ادبی ست و وقتی می گوییم باید روی اشعارتان بیشتر کار کنید گاهی دلخور هم می شوند و جالبتر اینکه چند ماه بعد می بینیم همان شاعر با ناشر دیگری کتابش را به چاپ رسانده.

ضمن اینکه مخاطب، فرق شعر خوب و متوسط وضعیف را تشخیص میدهد و شعر مخاطبان اصلی خودش را همراه خودش می کشاند.

آیا با وجود شرایط نامطلوب نشر بودن مافیای نشر را تایید میکنید ؟

ببینید ما از دیرباز به طور کلی خواه ناخواه ما با پدیده ی کهنه ای به نام مافیا همواره روبرو بوده ایم . خواه در مقیاس های کوچکتر یا بزرگتر و خواه در هر صنف و جایگاهی.

 اما به عقیده ی بنده شعر خوب هر چقدر هم در غل و زنجیر کشیده شود سرانجام مسیر خودش را به خوبی پیدا خواهد کرد . اکنون مثل چند سال قبل نیست که شما شعرتان را فقط در انجمن شهر خودتان بخوانید و افراد معدودی آن را بشنوند. در حال حاضر به لطف فضای مجازی شعرتان در فرا مرزها هم شنیده خواهد شد. اما از طرفی هم ماندگاری اثر بستگی به کیفیت کار شما دارد. شعر خوب همیشه خوب است و ماندگار، حتی اگر عده ای بخواهند آن را سانسور کنند ، پس در نتیجه به ماجرای مافیای شعر ، می شود به دید تبدیل تهدید به فرصت نگاه کرد.

چرا شاعران جوان و خوش ذوق برای چاپ آثار خود با مشکلات فراوانی روبه رو هستند ؟

البته آنقدرها هم با مشکلات فراوانی روبرو نیستند .ما به طور کلی در زمینه ی کتاب و کتابخوانی دچار بحران مخاطب هستیم. سرانه ی مطالعه ی کشور رو به افول است . حال شعر در حال حاضر خوب نیست اگر نگوییم که در کل کتاب وضعیت خوبی ندارد و شعر هم یکی از اجزای آن است. برای همین کمتر ناشری پیدا می شود که روی شعر و شاعر سرمایه گذاری کند. این کار در حال حاضر واقعا ریسک بالایی می طلبد. از طرفی برخی شاعران هم خواهان چاپ کتاب بدون هزینه هستند. به طور کلی در حال حاضر چاپ کتاب نسبت به چند سال گذشته به مراتب راحت تر و دست یافتنتی تر شده است که دلیل اصلی آن می شود به تکثر ناشران اشاره کرد.

ضمن اینکه از بیان این مطلب مهم نباید غافل شد که تا همین حدود 15 یا 20 سال پیش قوانین بایسته و به حقی چه از طرف ناشران و چه وزارت ارشاد به عنوان متولیان فرهنگ وجود داشت و شاعران تا زمانی که به استاندارد چاپ کتاب نرسیده بودند حق چاپ مجموعه نداشتند. حکایتی که جایش واقعا در این روزها ملموس است.

شما از آن رو که خود شاعر هستید و با وجود اینکه شعر از اصلی ترین ارکان هنر ملی ماست چرا در ترجمه آثار شاعران برتر کشورمان و نشر آن در برون مرز ها ناموفق بودیم؟

اگر فرم از شعر فاکتور بگیریم در واقع ماهیت شعر از او سلب کردیم و چه خیانتی از این بزرگتر به شعر و شاعر.

در این مورد خیلی نمی شود به مترجم شعر خرده گرفت. ضمن اینکه بنده معتقدم برای ترجمه ی شعر و جهت انتقال بهتر مفهوم از زبانی به زبان دیگر بهتر هست که مترجم در وهله ی نخست خود شاعر باشد . با تمام این تفاصیل ما در حوزه ی ادبیات شاهد حضور و فعالیت مترجمان خوبی هستیم

شما مدیر انتشارات آثار برتر نیز هستید تفاوت و مزیت شما با دیگر انتشارات ادبی در چیست و هدف از ورود خود را به این صنعت توضیح دهید؟

انتشارات آثار برتر با مدیر مسئولی دوست و برادر شاعرم دکتر سالار عبدی از حدود 10 سال پیش شروع به فعالیت کرد که لازم می دانم همینجا تشکر کنم از راهنمایی های ارزنده ی ایشان که همواره راهگشا بوده در ادامه ی این مسیر که برادرانه کنار مجموعه بودند.

آثار بررتر طی این چند سال اخیر به صوت حرفه ای و جدی وارد حیطه ی ادبیات شد. به طوری که طی پنج سال اخیر حدود 250 عنوان کتاب چاپ و روانه ی بازار ادبیات کرد. هدف اصلی ما بیشتر کمک و معرفی شاعران نسل جوانی بود که با توجه به استعدادهای درخشانی که داشتند اما به هر دلیل دیده نشدند.

انتشارات آثار برتر در نمایشگاه کتاب سال ۹۸ تهران، نخستین تجربه ی حضور خود را پشت سر گذاشت و به گفته ی بسیاری از کارشناسان، با توجه به اولین حضور خود، بسیار موفق ظاهر شد و توانست خوش بدرخشد. این انتشارات در سال اول فعالیت خود، اقدام به برگزاری جشنواره‌ی شعر، ویژه شاعران و نویسندگان زیر بیست و پنج سال نمود که تا کنون هیچ کتابی از آنان منتشر نشده بود. کاری مشابه به همین جشنواره تارنا برای معرفی شاعران مستعد. در واقع انتشارات آثار برتر از شاعران و نویسندگان کتاب اولی و مستعد، حمایت‌های لازم را انجام داده و خواهد داد.

این انتشارات بیشتر هدف خود را به پخش و توزیع مناسب کتاب، معطوف داشته است. از آنجا که در بسیاری از نمایشگاه های کتاب استانی، حضوری فعال داشته است.

اتفاقی که در این مدت رسانه ای شد جایزه کتاب مستقل تارنا با همکاری انتشارا ت آثار برتر بود از شکل گیری این همکاری توضیح دهید؟

این پیشنهاد بار نخست از سوی آقای چشم آور مطرح شد و وقتی از اهداف جشنواره بیشتر مطلع شدم و همینطور با توجه به خوشنام بودن داورانی که اسامی این عزیزان مطرح شد و نیز البته پایگاه خبری محترم تارنا، راغب تر شدم برای ادامه ی این همکاری و خوشبختانه بازخوردهای بسیار خوبی هم گرفته شد و گمان می کنم وقتی همه ی عوامل برگزاری یک جشنواره از قدرت و تجربه ی خوبی برخوردار باشند نتیچه و خروجی کار هم موفق تر و دلچسب تر بود. این تجربه هم به شخصه برای بنده تجربه ی شیرین و دلخواهی بود خوشبختانه و امیدوارم ادامه داشته باشد.

این جایزه ادبی چه اهدافی را دنبال میکرد و چقدر در سال اول به هدف خود نزدیک شد ؟

هدف این جشنواره معرفی شاعران مستعدی بود که بنا به هر دلیلی موفق به عرضه ی کتاب نشده بودند. هدف ما نیز صرفن معرفی شش شاعر به دنیای ادبیات کشور بود. دِینی که به شخصه گاعی احساس می کنم بر گردنم نهاده شده و همونطور که عرض کردم خوشبختانه بازخورد بسیار مثبتی دیده شد و همه ی مراحل از قبیل داوری و افتتاحیه و اختتامیه به نحو احسن برگزار شد

برگزیدگان این جایزه که مورد حمایت انتشارت آثار برتر هستند چقدر میتوانند در جامعه شعر ایران مورد توجه قرار بگیرند ؟

ببینید به طور کلی دیده شدن شاعر در جامعه ی ادبی بخشیش به حمایت ناشر بر می گردد و بخش اصلی ماجرا باکیفیت بودن محتوای کتاب است. ضمن اینکه ما همه ی تلاش خودمان را برای بهتر دیده شدن کتاب های برگزیده انجام خواهیم داد. کتاب ها هم در نمایشگاه های کتاب استانی و هم نمایشگاه تهران در دسترس علاقه مندان خواهد بود

آیا این نوع روش ها و جایزه های ادبی برای یافتن استعداد ها را برای دیگر انتشارات ادبی به عنوان یک راهکار  توصیه می کنید؟

به طور کلی هر روندی که باعث تشویق و دلگرمی بشود و بستری رو فراهم کند که افراد جوانتر به آنچه که دلخواهشان است سوق پیدا کنند بله موافقم.

اما بحث اصلی من بر سر چگونگی برگزاری برخی جشنواره هاست که متاسفانه گاهی اتفاقاتی میفتد که باعث دلزدگی شاعران جوانتر از فضای ادبیات میشود و برخی از این رفتارها ممکن هست آسیب های جدی بزند و فرد با تمام استعدادی که دارد همه ی استعداد خودش رو نابود شده ببیند.

اهداف داوود سوران در حوزه ی نشر به خصوص بخش ادبی آن چیست و چه آینده ای را برای مجموعه خود متصور هستید؟

ما در سالی کارمان را آغاز کردیم که به دلیل مشکلاتی از قبیل گرانی کاغذ و مواد اولیه خیلی از واحد‌های چاپ و نشر یا تعطیل شدند یا کار نکردند. در کنار حمایت‌های ارزشمند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گرانی‌ها برای ما بسیار سخت بود؛ اما با هر زحمتی سال را پشت سر گذاشتیم و به آینده امیدواریم

بیشتر زمینه فعالیت ما در حوزه ادبیات و شعر است و در نمایشگاه های کتاب استانی سال گذشته حدود 200 عنوان کتاب در حوزه‌های شعر کلاسیک، شعر سپید، ترانه، رمان، مجموعه داستان، تحقیق و پژوهش در موسیقی، دانش ادبی،‌ دانش تئاتر و شعر ترجمه عرضه کردیم

حرف آخر؟

تشکر از همه ی شرکت کنندگان در نخستین جایزه ی تارنا، عوامل سایت محترم تارنا و تبریک به برگزیدگان جشنواره. و همینطور تشکر بسیار از همه ی داوران عزیزی که برای خدمت به ادبیات از هیچ تلاشی دریغ نکردند و خالصانه برای انتخاب این شش شاعر تلاش کردند. همه ی اعتبار و ابروی یک جشنواره به اسامی داوران یک جشنواره ست که خوشبختانه همونطور که قابل پیش بینی هم بود شاهد یک داوری سالم از سوی این عزیزان بودیم.

امیدوارم که تونسته باشیم با کمک هم قدم موثری در جهت پیشرفت و اعتلای فرهنگ و هنر برداشته باشیم.

به امید روزهای خوب برای ادبیات