شاهنامه؛ پلی میان فرهنگ ایران و جهان اسپانیایی‌زبان

به گزارش خبرگزاری شعر ایران-تارنا: بئاتریس سالاس، مترجم نامدار شاهنامه به زبان اسپانیایی، در دهمین قسمت برنامه «اکنون…» درباره اهمیت این اثر جاودانه سخن گفت. او شاهنامه را اثری بی‌نظیر در تاریخ ادبیات جهان دانست که نه‌تنها معرف اسطوره‌ها و تاریخ ایران است، بلکه پلی میان فرهنگ‌های مختلف ایجاد می‌کند. از نگاه او، این شاهکار فردوسی، می‌تواند مخاطبان اسپانیایی‌زبان را با هویت فرهنگی، روح حماسی و ارزش‌های انسانی ایران آشنا کند.

وی در خصوص انگیزه‌های خود برای ترجمه شاهنامه توضیح داد که آشنایی‌اش با فرهنگ ایرانی و علاقه شخصی به ادبیات کلاسیک باعث شد که تصمیم بگیرد این اثر را به زبان اسپانیایی برگرداند. سالاس معتقد است که آثار ادبی کلاسیک هر ملتی، شناسنامه فرهنگی آن ملت به شمار می‌روند و ترجمه شاهنامه فرصتی ارزشمند برای معرفی هویت ایرانی به جهانیان محسوب می‌شود. او شاهنامه را اثری فراتر از یک کتاب توصیف کرد و آن را سندی زنده از تاریخ، فلسفه، اخلاق و خرد ایرانی دانست.

سالاس از چالش‌های فراوانی که در مسیر ترجمه این اثر با آن روبه‌رو شد سخن گفت. او تأکید کرد که زبان فارسی کهن، سبک فاخر فردوسی و اصطلاحات اسطوره‌ای و تاریخی، فرآیند ترجمه را دشوار کرده است. تلاش او این بود که ضمن حفظ اصالت و زیبایی اثر، آن را به زبانی شیوا و قابل فهم برای مخاطبان اسپانیایی‌زبان ارائه کند. او همچنین به دشواری انتقال وزن و قافیه شاهنامه اشاره کرد و گفت که برخی مفاهیم فارسی دارای معادل دقیقی در زبان اسپانیایی نیستند و نیاز به ابداع معادل‌های خلاقانه داشته‌اند.

وی به این موضوع نیز پرداخت که چرا شاهنامه، با وجود ارزش‌های ادبی، تاریخی و حماسی، در سطح جهانی کمتر شناخته شده است. او معتقد است که عواملی مانند دشواری زبان فارسی، پیچیدگی‌های مفهومی، نبود ترجمه‌های کافی و تمرکز جهانی بر ادبیات غرب، باعث شده که این اثر کمتر مورد توجه قرار گیرد. با این حال، او باور دارد که ترجمه‌های جدید، برگزاری همایش‌های بین‌المللی و پژوهش‌های تطبیقی می‌تواند در معرفی بیشتر شاهنامه نقش مهمی داشته باشد.

سالاس همچنین به تأثیر ترجمه شاهنامه بر گسترش روابط فرهنگی میان ایران و کشورهای اسپانیایی‌زبان پرداخت. او معتقد است که این ترجمه می‌تواند باعث آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان اسپانیایی‌زبان با فرهنگ ایرانی شود و به درک بهتر و کاهش سوءتفاهم‌های فرهنگی میان این دو جهان زبانی کمک کند. از دیدگاه او، ترجمه آثار کلاسیک تنها یک کار ادبی نیست، بلکه یک پروژه فرهنگی و تمدنی است که پیوندهای میان ملت‌ها را مستحکم‌تر می‌کند.

وی افزود که ترجمه شاهنامه می‌تواند بستری برای همکاری‌های دانشگاهی و فرهنگی باشد. به گفته او، برگزاری نشست‌های علمی، همایش‌های ادبی، و ترجمه آثار متقابل میان ایران و کشورهای اسپانیایی‌زبان، به توسعه شناخت متقابل کمک خواهد کرد. سالاس همچنین به ظرفیت بالای شاهنامه برای الهام‌بخشی به نویسندگان و هنرمندان اشاره کرد و گفت که عناصر حماسی، اسطوره‌ای و اخلاقی این اثر می‌توانند در خلق آثار هنری جدید تأثیرگذار باشند.

سالاس از تجربه زندگی خود در ایران نیز سخن گفت و بیان کرد که حضور در این سرزمین باعث درک عمیق‌تری از فرهنگ، آداب و رسوم ایرانیان در او شده است. او مهمان‌نوازی ایرانیان، زیبایی‌های تاریخی و طبیعی، غذاهای سنتی و آیین‌های فرهنگی همچون نوروز و شب یلدا را از ویژگی‌های متمایز ایران برشمرد. او تأکید کرد که زندگی در ایران برای او فرصتی بوده تا علاوه بر یادگیری زبان فارسی، ارتباطی عمیق و احساسی با فرهنگ ایرانی برقرار کند.

در پایان، او تأکید کرد که شاهنامه فردوسی تنها یک میراث ایرانی نیست، بلکه گنجینه‌ای جهانی است که می‌تواند فرهنگ‌های مختلف را به یکدیگر نزدیک‌تر کند. او ابراز امیدواری کرد که ترجمه شاهنامه به زبان‌های مختلف بتواند این اثر را به جایگاه شایسته‌اش در جهان برساند و زمینه‌ای برای پیوند میان تمدن‌های گوناگون فراهم کند.