انسانی که در عصر ما می‌زیسته و به دوره صفویه پل زده است

به گزارش خبرگزاری شعر ایران- تارنا: بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی در ۹۵۳ هجری قمری در بعلبک به دنیا آمد. او از دانشمندان نامدار قرن دهم و یازدهم هجری بود و در زمان صفوی زیست می‌کرد که اضافه بر دانا بودنش مردم را نیز راهنمایی می‌کرد. شیخ بهایی در ۵۳ سالگی تا آخر عمر منصب شیخ‌الاسلامی دربار شاه عباس صفوی را برعهده داشت.

شیخ بهایی آثار برجسته‌ای به نثر و نظم پدیدآورده‌است که علاوه بر فارسی و عربی، شامل ترکی هم می‌شده‌است. کشکول شیخ بهایی کتابی جُنگ‌ مانند از شیخ بهایی شامل شعرها و نثرهای مورد علاقه او است. برخی از این شعرها و نثرها از خود وی و برخی نیز گردآوری او از دیوان‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌اش هستند. مطالب این کتاب، مضامینِ دینی، تاریخی، ادبی، ریاضی و نجومی دارند. این مطالب اغلب بی‌هیچ نظم خاصی به دنبال هم آمده‌اند. با این حال این اثر بیش از سایر تالیفات وی خواننده را به ضمیر فکری شیخ بهایی نزدیک می‌کند.

حدود ۹۵ کتاب و رساله دیگر از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است. وی در عصر طلایی هنر اسلامی یعنی دوران صفویه، تعداد زیادی از بناها را با تکنولوژی فراتر از عصر صفوی طراحی و به اجرا درآورده است. خانه شیخ بهایی یک اثر تاریخی با معماری باشکوه ایرانی، بنایی متعلق به دوران صفویه در محله نو یکی از محلات تاریخی شهر اصفهان در محدوده خیابان طالقانی است که به دلیل تاریخی بودن و قرار گرفتن در یک محور تاریخی به عنوان یک اثر فرهنگی تاریخی در شهر اصفهان در فهرست آثار ملی ثبت گردیده است. 

 آثاری مانند:

مسجد امام اصفهان، منارجنبان اصفهان، نقشه شهر نجف آباد، مهندسی تقسیم آب زاینده رود، طرح ریزی کاریز نجف آباد، حمام شیخ بهایی، معماری حرم امام رضا (ع)، مجموعه کاخ‌های دولتی اصفهان (دولت خانه)، چینی خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و... امروزه از او به یادگار مانده است.

از دیگر کارهای شیخ بهایی، تعیین سمت قبله مسجد امام به مقیاس چهل درجه انحراف غربی از نقطه جنوب و خاتمه دادن به یک سلسله اختلاف نظر بود که مفتیان ابتدای عهد صفوی راجع به تشخیص قبله عراقین در مدت یک قرن و نیم اختلاف داشته‌اند.

شیخ بهایی در سال ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان درگذشت و بنابر وصیت خودش جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مقبره علی ابن موسی الرضا جنب موزه آستان قدس دفن کردند. هم‌اکنون قبر وی بین مسجد گوهرشاد و صحن آزادی و رواق امام خمینی در یکی از رواق‌ها که به نام خودش معروف می باشد است.

به پاس خدمات شیخ بهایی به علم ستاره‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ را به نام او سال نجوم و شیخ بهایی نامگذاری نمود. در کشور ما ایران هم سوم اردیبشهت ماه، مصادف است با روز بزرگداشت شیخ بهایی و روز معمار نام گرفته است.

همه روز روزه رفتن، همه شب نماز کردن

همه ساله حج نمودن، سفر حجاز کردن

ز مدینه تا به مکه، به برهنه پای رفتن

دو لب از برای لبیک، به وظیفه بازکردن

به معابد و مساجد، همه اعتکاف جستن

ز مناهی و ملاهی، همه احتراز کردن

شب جمعه‌ها نخفتن، به خدای راز گفتن

ز وجود بی‌نیازش، طلب نیاز کردن

به خدا قسم که آن را، ثمر آن قدر نباشد

که به روی ناامیدی در بسته بازکردن

ساقیا! بده جامی زان شراب روحانی 

تا دمی برآسایم زین حجاب ظلمانی  

بهر امتحان ای دوست، گر طلب کنی جان را

آنچنان برافشانم، کز طلب خجل مانی...

این شعر از شیخ بهایی با صدای سالار عقیلی اجرا شده است.

اتمام خبر/