بهترین معلم برای شاگردان کیست

به گزارش خبرگزاری شعر ایران-تارنا: شاعری که در قرن پنجم زندگی پر شر و شوری داشته و همیشه باعث جار و جنجال در شهر می‌شده است. او انقدر در دیگران اثر می‌گذاشت که حتی از شهر تبعیدش می‌کردند.

نام این شاعر و نویسنده قرن پنجم «ابو اسماعیل عبدالله بن محمد انصاری هروی» معروف به «خواجه عبدالله انصاری» است. او در سال ۳۹۶ هـ.ق در هرات متولد شد.در شهر هرات مردمان افغانستان او را «پیر هرات» می‌خوانند.

در کودکی شیرین سخن بود و طبعی روان داشت و شعر به عربی و فارسی می‌سرود.در جوانی به تحصیل علوم زمان علوم ادبی و دینی مشغول شد.او بسیار شعر حفظ می‌کردبسیار حدیث می‌دانست، زیاد می‌نوشت.

در فقه پیرو و مرید «احمد بن حنبل» بود در تصوف تعلیم دیده ی مکتب «شیخ خَرَقانی» بود.

(خواجه عبدالله مردی بیابانی بودمی‌رفت به طرف آب زندگانی ناگاه رسید به شیخ ابوالحسن خرَقانی دید چشمه ای آب زندگانی چندان نوشید که از خود گشت فانی نه عبدالله ماند و نه خرقانی)

همچنین خواجه عبدالله انصاری با «ابوسعید ابوالخیر» دیدار و گفتگو داشته‌است.

جای دیگری جز هرات نمی‌رفت همانجا به درس و تعلیم و شعر و شاعری مشغول بود اما نه مثل رودی آرام بلکه او رودی خروشان و پر تب و تاب بود که همین وعظ‌هایش همین شعرهایش همین زبان سرخش باعث شد از هرات تبعید شود هر چند که باز آمد و به کار و رسالت خود ادامه داد.

اشعارش وی کم است و به خاطر این اشعار شهرت نداشت بلکه به خاطر اثرهایی که نوشت مشهور شد. مخصوصا «مناجات نامه» همه انسی عجیب با این گفتگوی عاشقانه و کلمات آسمانی دارند.

الهی من کیستم که ترا خواهم 

چون از قسمت خود آگاهم،

از هر چه می پندارم کمترم.

تفسیری که او بر قرآن نوشت بسیار زیبا و شیرین و جان بخش است تفسیر ادبی عرفانی خواجه عبدالله انصاری در دو جلد با نثری شورانگیز و دلپذیر همراه با اشعار عربی و فارسی بسیار خواندنی است

خواجه عبدالله انصاری آثار زیبا و منثور خود را به نثر مسجع نوشته است. ملک الشعرا بهار در کتابش می‌گوید پیر هرات نخستین کسی است که نثر مسجع دارد.

«مناجات‌نامه»، «نصایح»، زادالعارفین، کنزالسالکین، قلندرنامه، محبت‌نامه، هفت‌حصار، رساله دل و جان، رساله واردات  و الهی‌نامه از آثار اوست.

خواجه عبدالله انصاری در حقیقت کسی است که شاگردش مِـیبُدی است که کشف الاسرار را تکمیل کرده است. این اثر شامل داستان‌هایی با نثری شیوا و مضامینی بلند است.

گویا صد میدان خواجه عبدالله انصاری صد پله دارد و هر کدام نام مخصوص به خود را دارد ک تمام مقامات را در آن شرح داده است.

مناجات نامه وی نیز با نثری دلنشین و آهنگین و مسجع است و در آن اشعاری از خود و گاه دیگران را به زیبایی در کنار نثر خویش آورده است. خواجه عبدالله انصاری یا پیر هرات که لقب شیخ الاسلام هم داشت علاوه بر شاعر و نویسنده و مفسر و محقق بودن بهترین معلم برای شاگردانش بود.

در سالهای پایانی عمر مبارکش نابینا شد و در  سال ۴۸۱ هجری دیده از جهان فرو بست آرامگاه او در «گازرگاه» در گوشه‌ی شهر هرات است.

ابیات زیر در رساله کنزالسالکین، مقالات عقل و عشق در موعظه یازدهم فضایل محموده آمده است:

عشق خدا

ای طالبی که دعوی عشق خدا کنی

در غیـر او نظـر به محبت چرا کنی

از جستجوی غیـر تـو بیگانه شـو اگر

خواهی که دل بحضرت او آشنا کنی

حقا که شور و ولوله در آسمـان فتـد

آنگـه کـه تـو زبیـم خـدا ربنـا کنی

ملک بهشت از تو شود گر زروی عجز

خـود را فـدای خـاطر یک بینوا کنی

انصاریا چو روز شـوی روشن ارشبی

خود را بعجز بر در سلطان گدا کنی

نجوای نیمه شب

ما را دلـیست گـوهــر دریــای نیمه شب

گوهر فشان محنت و غمهای نیمه شب

گـو خواجـه صبحـدم به تماشـای گل برو

ما را بس است ذوق تماشای نیمه شب

روحـانیـان ســدره بپـای تـو ســر نهنـد

چون سر نهاد نقش تو برپای نیمه شب

خوش دولتی که سیر تو باشد بسوی عرش

هرشب روان زمسجد اقصـای نیمه شب

یک صبحـدم چـو صبـح برآورد مـی زدل

تـا وا شـود زبهـر تـو درهــای نیمه شب

ما را همین بس است تفاخر که هر شبی

درمیکشم جـام غــم افــزای نیمه شب

ما مـلک نیمـروز بیـک جــو نمی خریـم

تـا وام مـاسـت نالـه و نجــوای نیمه شب

انصـاریـا دریـغ کـه هـرکـس نمی شود

واقـف بسرّ صبـح و معمـای نیمه شب

اتمام خبر/