در کوچه‌باغ‌های نیشابور، هنوز صدای «سرشک» می‌آید

به گزارش خبرگزاری شعر ایران-تارنا:محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر و پژوهشگر نامدار زبان فارسی، امروز در سالروز تولدش همچنان یکی از استوارترین ستون‌های اندیشه و ادبیات ایران است؛ صدایی میان عرفان خراسان و عقلانیت مدرن که جهان فارسی را با زبان شعر و پژوهش درهم آمیخت.

محمدرضا شفیعی کدکنی، که در نوزدهم مهر ۱۳۱۸ در روستای کدکن از توابع نیشابور زاده شد، از همان کودکی در فضای سنتی و معنوی خراسان بالید. پدرش روحانی و اهل علم بود و مادرش، گرچه بی‌سواد، طبعی شاعرانه داشت. او تحصیلات ابتدایی را در نظام رسمی مدرسه نگذراند و نزد استادان محلی چون ادیب نیشابوری و روحانیان خراسان، صرف و نحو، فقه و ادبیات عرب و فارسی را آموخت. شفیعی پس از آن به دانشگاه فردوسی مشهد و سپس دانشگاه تهران راه یافت و از همان‌جا مسیر پرشکوهی را در عرصه زبان و ادبیات فارسی آغاز کرد.

از سال ۱۳۴۸ تاکنون، دکتر شفیعی کدکنی استاد برجسته دانشگاه تهران است و در کنار تدریس، در بنیاد فرهنگ ایران، کتابخانه مجلس سنا و دیگر مراکز علمی نقش فعالی داشته است. حضور علمی او تنها به ایران محدود نماند و در دانشگاه‌های پرینستون، آکسفورد و چند کشور دیگر به عنوان استاد مهمان تدریس کرد. او سال‌هاست با کم‌سخنی و پرکاری شناخته می‌شود؛ پژوهشگری که خلوت و تحقیق را بر هیاهوی شهرت ترجیح داده است.

شفیعی در شعر با تخلّص «م. سرشک» شناخته می‌شود؛ شاعری که میان موسیقی کلمات و اندیشه‌های اجتماعی پلی ساخته و در مجموعه‌هایی چون در کوچه‌باغ‌های نیشابور، از زبان برگ و بوی جوی مولیان به تبلور رسیده است. شعر او پیوندی از حافظه تاریخی، حسرت اجتماعی و زیبایی طبیعی است؛ شعری که درون‌مایه‌های عرفانی و انسانی را در قالبی نو و موسیقایی به تصویر می‌کشد.

در حوزه نقد و نظریه ادبی نیز آثار ماندگاری چون موسیقی شعر، با چراغ و آینه، صور خیال در شعر فارسی و حالات و مقامات م. امید از او برجای مانده است. او در این آثار، مرز میان تحقیق آکادمیک و نگاه شاعرانه را از میان برداشته و با نثری دقیق و درخشان، رابطه شعر، خیال، موسیقی و اندیشه را در زبان فارسی تبیین کرده است.

آثار تصحیحی او از متون کهن نیز جایگاه ویژه‌ای دارد؛ از جمله تصحیح‌های دقیق از آثار عطار نیشابوری، الهی‌نامه و اسرارنامه، که در میان پژوهشگران به‌عنوان منابع مرجع شناخته می‌شوند. زبان فارسی در دهه‌های اخیر کمتر پژوهشگری به عمق و دقت او در تصحیح متون، تحلیل سبک‌شناسی و پیوند ادبیات با فرهنگ دیده است.

در جهان، نام او به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین پژوهشگران ادبیات فارسی مطرح است؛ اشعارش به زبان‌های گوناگون ترجمه شده و حتی یکی از شعرهای او بر دیوار شهری در هلند به عنوان «پیام صلح و سفر» نقش بسته است. احترام علمی او در میان ادیبان غرب و شرق، حاصل نیم‌قرن تحقیق، شعر و تفکر است.

محمدرضا شفیعی کدکنی، امروز در دهه نهم زندگی‌اش، نماد پیوند سنت و نوگرایی در فرهنگ ایران است. او همچنان در خانه‌اش در تهران، در خلوتی آرام و فروتنانه، مشغول تصحیح متون و نگارش آثار تازه است. صدای او در شعر و اندیشه، ادامه همان زمزمه‌های کهن خراسان است؛ جایی که شعر هنوز نفس می‌کشد و واژه، همچنان وطن است.

اتمام خبر/