برای دوازدهمین دوره؛-برگزیدگان انتخاب شدند-

کامیار عابدی گفت: در دهه ۷۰ ما در شعر به یک نوع گسست بین شاعران متقدم و متاخر نیمایی دچار شدیم. جایزه شعر خبرنگاران که هم از شاعران جوان‌ و هم از شاعران قدیمی‌ تجلیل می‌کند، ناخودآگاه می‌خواهد این گسست را تا حدی ترمیم کند.   عصر روز گذشته مراسم اختتامیه دوازدهمین جایزه شعر خبرنگاران در مرکز تبادل کتاب تهران برگزار شد و برگزیدگان این دوره از جایزه، تندیس خود را از هیات داوران گرفتند.   در ابتدای این مراسم کامیار عابدی درباره منصور اوجی که در این دوره از جایزه از چند دهه تلاش شعری‌اش تجلیل شد، گفت: اگر به تاریخ شعر نو نگاه کنیم، متوجه می‌شویم جریان اصلی شعر نو از دهه ۱۳۲۰ شروع شده است. در طول دهه‌های ۲۰ تا ۵۰ غلبه سیاست در حوزه شعر، سال به سال و ماه به ماه بیشتر شد. در این دوره، بخش عمده‌ای از جریان شعر نو سیاسی است. در دهه ۶۰ یک نوع چپ‌گرایی در این جریان وجود داشت. در این دهه، جریان شعر از جنگ تحمیلی هم متاثر بود. بر همین مبنا، دور از ذهن نیست که در آن دوره و بعد از آن، یک نوع دلزدگی در حوزه شعر پدید بیاید.   این منتقد ادبی افزود: بنابراین اگر بخواهیم در شعر دهه ۷۰ داوری کنیم، دو نوع حرکت می‌بینیم؛ یک حرکت فرمالیستی افراطی و دیگر ساختارگرایی رادیکال. این جریان تا دهه ۸۰ ادامه پیدا کرد اما بعد از آن تعدیل شد و ما با موقعیت دیگری مواجه شدیم.   عابدی ادامه داد: در دهه ۷۰ حدود ۱۵ سال ما در شعر به یک نوع گسست بین شاعران متقدم و متاخر نیمایی دچار شدیم. تصور می‌کنم جایزه خبرنگاران که هم از شاعران جوان‌تر و هم از شاعران قدیمی‌تر تجلیل می‌کند، ناخودآگاه می‌خواهد این گسست را تا حدی ترمیم کند.   او گفت: نقل و قولی است که تی اس الیوت در کتاب‌هایش گفته که داوری درباره اینکه یک اثر جزء مجموعه ادبیات است یا نه، باید با معیارهای ادبی صورت بگیرد؛ یعنی موسیقی، تصویر و... اما بزرگی هر اثر ادبی الزاماً با مؤلفه‌های ادبی تبیین نمی‌شود؛ چون انسان معیار و محور است و ما نمی‌توانیم انسان را از آن حذف کنیم.   این پژوهشگر ادبی در بخش دیگری از سخنانش درباره شعر منصور اوجی و فعالیت‌هایش در این حوزه از گذشته تا به حال، گفت: منصور اوجی از آغاز دهه ۴۰ اولین گام‌هایش را در فضای شعر برمی‌دارد. او را جزو نسل دوم شاعران نیمایی می‌توانیم به حساب بیاوریم. این شاعران بیشتر کسانی هستند که بعد از دهه ۱۳۱۰ به دنیا آمدند. اگر شعرهای اوجی را بررسی کنیم، می‌بینیم او علاوه بر فرم، تصویر و دیگر لوازم شعری که به آنها توجه دارد، همواره تلقی خود را از هستی و انسان در شعرهایش گنجانده است.   عابدی با بیان اینکه سبک منصور اوجی در شعر شناخته شده است، اظهار کرد: سبک شعری او نوعی رفت و آمد در تغزل و تفکر در لحظه است و به نظر می‌رسد شعرهایش در لحظه شکل گرفته است.   او در بخش دیگری از سخنانش گفت: شفیعی کدکنی درباره اخوان ثالث گفته است، اخوان از خراسان به یوش پل زده است و سایه از یوش به تبریز (شهریار). به نظر من مفتون امینی از تبریز به یوش اندیشیده است و درباره منصور اوجی می‌توانم بگویم او بین شیراز، نیشابور و یوش پل زده است.    او بایان اینکه یک نوع خوش‌باشی و تغزل در شعر اوجی وجود دارد که او را به سعدی و حافظ نزدیک می‌کند افزود: مرگ‌اندیشی او را به نیشابور و خیام نزدیک می‌کند و در عین حال او یک شاعر نوگرا است. وقتی کلیات شعر او را بررسی می‌کنیم می‌بینیم او در میان شیراز، نیشابور و یوش قرار گرفته است و او در این جهان و فضا توانسته در شعر نیمایی به تجربه‌های خاص خودش ادامه بدهد. او این جهان را کتاب به کتاب و شعر به شعر گسترده‌تر کرده است.   این منتقد ادبی، با بیان اینکه سیمین بهبهانی و سیمین دانشور هر دو اوجی را شکارچی لحظه‌ها دانسته‌اند، اظهار کرد: شعر اوجی مثل شعر و نثر صوفیانه قدیم وقت ما را خوش می‌کند. اگر از خود شاعر بپرسیم که چطور به این لحظه‌ها رسیده شاید نتواند به ما پاسخ بدهد چون خود او نیز در این لحظه‌ها جاری بوده است.   او گفت: منصور اوجی به داوری من مهمترین شاعر نیمایی است که در شعر کوتاه در ایران شعر گرفته و موفق‌ترین این شاعران بوده است. او در پایان، چند شعر از منصور اوجی خواند.   در ادامه، پیام منصور اوجی به دوازدهمین جایزه شعر خبرنگاران توسط سعید اسلام‌زاده از داوران این جایزه خوانده شد.   در ابتدای این پیام آمده بود: «عزیزانِ من! سیره مبارکی بنیاد کرده‌اید؛ تجلیل از پیشکسوتان و تثبیت‌شدگان شعر، که جز تنی و تنانی چند، کسی از آن‌ها بر جای نمانده است. از نسل پیش از من؛ حضرت سایه، مفتول امینی، یدالله رؤیایی و رضا براهنی و از نسل هم سن و سال من؛ شفیعی کدکنی، اسماعیل خویی، احمدرضا احمدی و صاحب این قلم که زنده‌یاد محمد حقوقی نام تمامی اینها را در کتار «شعر نو از آغاز تا امروز» خود آورده بود. از اینکه برای برنامه امشبتان به یاد من بوده‌اید و مرا برگزیده‌اید، مفتخرم و ممنون و از اینکه در این شب عزیز، گرچه دلم با شماست، در کنار شما نیستم؛ دلگرفته‌ام و مغبون.   و اما امروزِ روز 80 ساله مردی هستم که بیش از 60 سال شاعری و چاپ 25 کتاب، شعر و چیستی آن، دغدغه‌ی هر روزیم بوده است و از این 25 کتاب، دو دفتر آن ویژه‌ی شعر و شاعران و جهان شاعرانه بوده است. یکی کتاب \شعر، چیزیست شبیه گرگ\ که کتاب برگزیده‌ی شعر ایران در سال 1383 شد و دیگری، دفتر \کتاب کلمات\.»   در ادامه‌ی پیام منصور اوجی، سه شعر از همین دفتر به حاضران تقدیم شد. در پایان پیام نیز تاکید شده بود: «کارتان را در مورد بزرگان شعر پیگیر باشید، تا در سال‌های آینده جوان‌ها و جوان‌ترها شاهد چنین برنامه‌هایی باشند و عبرت بگیرند. تا باد چنین بادا!»   در بخش دیگری از این مراسم حسن گوهرپور که اجرای این مراسم را به عهده داشت، در سخنانی گفت: یکی از مهم‌ترین مصادیق و مؤلفه‌ها برای نوشتن و شعر گفتن، استمرار است. ممکن است کسی کتاب اولش را منتشر کند و حتی ۱۰ سال هم ادامه بدهد اما بعد از ۱۰ سال این مسیر را ادامه ندهد؛ بنابراین استمرار در فعالیت ادبی مهم است. از این جهت استمرار در برگزاری جایزه شعر خبرنگاران که امسال به همت علیرضا بهرامی به دوره دوازدهم رسیده را در همین زمینه می‌توان بررسی کرد؛ آن هم در کشوری که بسیاری از اتفاقات داخل زمین بیشتر از اتفاقات خارج از زمین است. مخصوصا در حوزه ادبیات که پر از استادهایی است که معمولا کسی را قبول ندارند. از این جهت تلاش بهرامی برای استمرار این جایزه قابل تحسین است.   در ادامه این مراسم علیرضا بهرامی دبیر این جایزه در سخنانی، گفت: بعضی وقت‌ها فکر می‌کنم که چرا این جایزه را برگزار می‌کنیم؟ و بعد چرا استمرارش می‌دهیم؟ و در آخر چرا هر سال مراسم پایانی آن در آخر اسفندماه برگزار می‌شود؟ به نوعی احساس می‌کنم که این کار خود به امضای این جایزه تبدیل شده است. یعنی زمانی که همه چیز در این کشور تعطیل می‌شود، یک جایزه، کتاب سال معرفی می‌کند. چون معمولا در پایان سال برنامه‌های فرهنگی فوران می‌کنند به این خاطر که مسئولان فکر می‌کنند که باید بودجه‌ها را به هر شکلی مصرف کنند، بعد که خیالشان راحت شد، همه چیز فرهنگ مملکت برای یک ماه تعطیل می‌شود.   دبیر جایزه شعر خبرنگاران گفت: از دیگر ویژگی‌های جایزه شعر خبرنگاران، سادگی آن است که به این منجر شده که بگوییم رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود. این جایزه همیشه مستقل، خصوصی و بدون زرق و برق برگزار شده اما حیاتش تداوم داشته است.   او با تشکر از تلاش‌های داوران و کسانی که در برگزاری این جایزه کمک حال او بوده‌اند، به محل برگزاری اختتامیه این جایزه اشاره کرد و گفت: محل برگزاری اختتامیه جایزه ما معمولا سیال است، خیلی هم دوست داریم که بین قفسه‌های کتاب برگزار شود؛ منتها یک روز کتابفروشی روشن وجود داشت که این مراسم در آنجا برگزار می‌شد اما مجوز آن را معلق کردند و خود به خود، کتابفروشی هم تعطیل شد.فکر می‌کنم اگر این مرکز تبادل کتاب هم مثلا روزی به یک مرکز تجاری تبدیل شود، باز هم یک کتاب‌فروشی پیدا می‌شود که چنین مراسمی در آنجا برگزار شود.   این شاعر همچنین در بخش دیگری از سخنانش، گفت: سال ۹۲ زمانی که گفته شد بیش از ۲ هزار مجموعه شعر در طول یک سال منتشر شده، حیرت‌زده شدم. امسال حیرتم بیشتر شد وقتی یکی از داوران جایزه شعر فجر گفته بود در این دوره بیش از سه هزار و ۵۰۰ کتاب شعر داوری شده است. هنوز نمی‌توانم باور کنم این مقدار کتاب شعر در شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه ما منتشر شود. قبلا آرزو می‌کردم تب سری‌دوزی و انتشار کتاب شعر فروکش کند اما امروز می‌بینم که متاسفانه ناشرانی جدید فعال شده‌اند که به سری‌دوزی کتاب شعر روی آورده‌اند. حالا در جایزه شعر خبرنگاران می‌بینیم شاعری برگزیده شده که خودش ناشر کتابش است. امیدوارم در آینده مثل زنده‌یاد غلامرضا بروسان که در دوره اول جایزه با کتابی که خودش ناشرش بود شرکت کرده بود، کتاب برگزیده امسال هم پس از ویرایش به صورت یک‌دست‌تر و شکیل‌تری به چاپ برسد.   او به شاعران جوان توصیه کرد که با پرداخت ۴، ۵ میلیون تومان، کتاب شعر چاپ نکنند، چراکه می‌توان در شهر کوچکی مثل شهر چناران زندگی کرد و یک مجموعه شعر داشت و برگزیده یک سال عرضه شعری کشور شد. به نظرم می‌رسد آن مسیر که در آن کتاب با پول کلان چاپ می‌شود، اشتباه است. خواهش می‌کنم دوستان‌مان که می‌خواهند کتاب چاپ کنند، به اصالت و درستی مسیر فکر کنند. با نازل کردن مجموعه شعر و تبدیل آن به کارت ویزیت، هیچ‌وقت کسی نمی‌تواند شاعر شود.   در مراسم در بخش کتاب سال هیات دواران مهرداد اسکویی، علیرضا بهرامی، حسن گوهرپور، محمود معتقدی و لادن نیکنام، با سپاس از سیدرسول پیره برای مجموعه شعر «تسکین» و حسن همایون برای مجموعه شعر «آشویتس خصوصی من»، مجموعه شعر«درختی که حرف نمی‌زد» سروده مهدی حاتمی را به عنوان کتاب سال شعر خبرنگاران اعلام کرد.    مهدی حاتمی بعد از دریافت تندیس جایزه و لوح تقدیرش از هیات داوران جایزه، درحالی که تحت تاثیر قرار گرفته بود، با چشمان اشک‌آلود برای حاضران شعر خواند.   همچنین در بخش ویژه شاعران بدون کتاب شعر،  ازسوی هیات داوران جایزه شامل سعید اسلام‌زاده، اسدالله امرایی، علیرضا بهرامی، هادی حسینی‌نژاد، عباس کریمی، آثار این شاعران به ترتیب، به عنوان اول تا سوم معرفی شد:   ۱. مانی چهکندی‌نژاد از بیرجند   ۲. سیدیوسف صالحی از بوشهر   ۳. مریم قربانی از تهران   این شاعران نیز هر کدام تعدادی از شعرهایشان را برای حاضران خواندند.   کد خبر: 848