مانیفست شعر ساحت گرا، تلاشی برای برآورده کردن نیازهای معاصر ادبی

به گزارش خبرگزاری شعر ایران-تارنا: مانیفست شعر ساحت گرا به قلم دکتر سید مهدی نژاد هاشمی به صورت اختصاصی در تارنا مورد بررسی قرار گرفته است.

هرچند به نظر می رسد در معاصر نویسی مانیفست ارائه دادن کار دشورای و بنابر دیدگاه برخی کار بیهوده ای ست ولی به لحاظ شرایط پیش آمده ،  گریز و گذر از برچسب های هرج و مرج نویسی ، (آنارشیسم ادبی ) ناگزیر از ارائه مانیفست شعر ساحت گرا هستیم اصل اولیه ساحت ساحت گرا استفاده از ظرفیتهای ادبی توامان در قالب های شعری به نفع خلق و ابداع مفاهیم  معنا محور می باشد و گرایش به سورئال و حرکت بسوی پسانوگرایی در شعر پر رنگ است.

در این مجال توجه به ظرفیتهای زبانی و معانی  اعم از رتوریک و پوئتیک ،  به صورت خاص استفاده از  ظرفیتهای ایجاد شده در شعر حجم گرایی،  ظرفیتهای ایجاد شده در اشعار طبیعت گرایی ، موج نو ، موج ناب ، شعر گفتار ، شعرفراگفتار، شعر پروبلماتیک  ، قالبهای سنتی غزل ، قصیده ، مثنوی ، ترکیب بند، ترجیع بند ، شعر نیمایی و... به فراخور زایش معنا و خلق اثر بدیع مد نظر می باشد. شعر ساحت گرا متعهد و ملزم به رعایت قالب های سنتی و نوسنتی شعر نیست ، بدیهی ست استفاده از ظرفیهای تمامی قالبهای شعری  از قبیل ، غزل ، قصیده ،مثنوی ،رباعی ، دوبیتی ، ترجیع بند ، ترکیب بند ، شعر نیمایی و انواع شعر منثور ... مد نظر است  و شاعر دست بازتری  برای صحنه گردانی به نفع مفاهیم ،معنا گرایی ، همراه با استفاده  از ظرفیتهای بلاغت وآرایه های ادبی ، زیبایی شناسی و.. ،دارد .در این راستا تعداد ابیات اوزان دوری ،  ترجیع بند و ترکیب بند ، غزل ، قصیده ، مثنوی و... به لحاظ فرم سنتی برای شاعر اهمیتی ندارد و با نوعی قالب گریزی به نفع معنا همراه است.

به لحاظ ساختار فرمی بسته به نوع مفاهیم مد نظر شاعر ساختار و فرم اثر به صورت توامان با خلق اثر شکل می گیرد و از پیش تعیین شده تحت عناوین سنتی و نو سنتی نمی باشد .منظور شعر ساحت گرا هنجارشکنی سطحی و سطری قالب های ادبی نیست اگر هنجارشکنی و ساختار گریزی صورت می گیرد متناسب با اثر خلق شده می باشد .شعر ساحت گرا   تناسب های زیبایی شناسی معانی و زبانی را رعایت می نماید و خلق آثار با پیش زمینه ی عدم قطعیت معنا مطابق و سنخیتی با  بی معنایی  ندارد  شعر ساحت گرا ، هرج و مرج زبانی و معنایی را قبول ندارد.شعر ساحت گرا تلفیق چند قالب شعری با یکدیگر نیست ، شاعر با پس زمینه ذهنی بدون تقلید از قالبهای گذشته و محدودیت آن دست به خلق اثر می زند

شعر ساحت گرا ، پیشینه در سنت و نگاه به حال و آینده دارد زبان شعر همگرا به فراخور خلق اثر معناگرا متغیر است و ترجیح برآن است به زبان معیار خلق اثر صورت گیرد.شعر ساحت گرا ، در حیطه های مختلف شعری تولید محتوا و اثر می نماید  ورد شعر منثور به حیطه ی اشعار سنتی و نوسنتی و بالعکس بدون ایراد است،در شعر ساحت گرا به لحاظ ظرفیت بخشی ، ممکن است هر اثر نوشته شده توسط شاعر با اثر دیگر او در همان وزن به لحالظ قالب متفاوت باشد و این نوع خلق اثر نقطه ی قوت شعر معناگرا به حساب می آید .

شعر ساحت گرا پل ارتباطی موثر با جهان پسانوگرا در جامعه نوسنتی می باشد و با خط کش و معیار نقد سنتی سنخیتی نخواهد.شعر ساحت گرا روی سنت های شعری خط بطلان نمی کشد تنها به لحاظ رویکرد زبانی به منظور ارتباط موثر با جامعه هدف ، با زبان معیار معاصر تولید محتوا می نماید و به لحاظ معنا با خصیصه های پسانوگرایی همراستا می باشد.شعر ساحت گرا در وادی منثور از ظرفیتهای  شعر زبانی، شعر گفتار ، فراگفتار  ، طبیعت گرا ، حجم و... استفاده می کند جهت ارتباط موثر با جامعه ظرفیتهای زبانی  ، بلاغت و صنعات ادبی و  ... مد نظر است از لحاظ معنا آنچه در شعر چند بعدی و لایه دار اتفاق می افتد از قبیل خلق و آفرینش سمبل و استعاره های نو ... را مد نظر دارد.

سعی برآن دارد از مفاخره با کلمات و افعالی که بار آرکائیک زبانی و معنایی دارند دوری کند و بجای آن از ظرفیتهای کلامی و زبانی معیار استفاده نماید.شعر ساحت گرا وام دار جریات ادبی معاصر ، از جمله شعر گفتار ، فراگفتار، موج ناب ،  حجم ، غزل پروبلماتیک و نظریه پردازان معاصر... می باشد . هرچند رویه ی بکار رفته در شعر ساحت گرا تطابق کامل با هیچ کدام از رویه های شعری نامبرده را ندارد،به لحاظ ، فرم ، محتوا و معنا ، شعر ساحت گرا با ایجاد تشخص زبانی و تشخص در حوزه ی معانی خود را از رویه های دیگر متمایز نموده و راهی نو را طی می نماید.و درنهایت تعریف شعر ساحت گرا ، شعر ساحت گرا در ادبیات بیشتر از آنکه فرم و قالب از پیش تعیین شده به خود بگیرد ، به لحاظ فرمی روان و تابع ذهن و اندیشه نویسنده است و به لحاظ آوایی و زبانی در اشعار دارای اوزان تبعیت از قالب خاصی نمی نماید و شکل دهی فرم را به مختصات نوشتار انجام می دهد بحث زیبایی شناسی و بهره کشی از دیگر ظرفیتهای شعری به عهده نویسنده است.

در شعر منثور همین رویه را مجزا از ساختار اوزان درپیش می گیرد و از ظرفیتهای شعری توامان استفاده می نماید پس نمی توان به آن شعر حجم یا شعر زبانی گفت لذا شعر ساحت گرا ، استفاده از ظرفیتهای زبانی و معانی را توامان در بر می گیرد . سعی در بهره برداری بیشتر از المانهای بیانی و معانی دارد ، و با خصیصه های انواع رویه های شعری به نفع خلق و ابداع آثار ارزشمند همراه می شود. نکته پایانی ، هرچند خصیصه های شعر ساحت گرا به لحاظ سنخیت با رویه های روانشناسی بیشتر با واگرایی هماهنگ و منطبق است ، به لحاظ هماهنگی و ریشه دار بودن در ادبیات ایران زمین  ساحت گرا اولویت نامگذاری قرار گرفته است .

امیداست این رویه موجب اتفاقات موثر در ادبیات معاصر باشد 

اتمام یادداشت/