نخستین خبرگزاری شعر و تـرانه ایـران
حميدرضا برقعي:
اختصاصی تارنا
من معتقدم شاعر باید صداقت داشته باشد و من چون در شعر با موضوعات دیگر ارتباط آن‌چنانی نداشتم، ترجیح دادم با این زبان به اهل‌بیت (ع) عرض ارادت کنم.
با توجه به ایام محرم و صفر و ماههای عزاداری سیدالشهدا که در آن قرار داریم، پایگاه خبری تارنا در اقدامی به مصاحبه و گفتگو با شاعران آیینی سرای کشور می‌پردازد. در این گفتگو به سراغ سیدحمیدرضا برقعی مولف مجموعه های طوفان واژه ها، تحیر، رقعه، تحریرهای رود و... رفتیم تا از شعر آیینی بیشتر بدانیم.
جناب برقعی از چه زمانی سرودن شعر آیینی را آغاز کردید؟
از سال هشتاد و دو یا هشتاد و سه به انتخاب خودم این حوزه را انتخاب کردم
چرا شعر آیینی؟ من معتقدم شاعر باید صداقت داشته باشد و من چون در شعر با موضوعات دیگر ارتباط آن‌چنانی نداشتم، ترجیح دادم با این زبان به اهل‌بیت (ع) عرض ارادت کنم.
تعریف شما از شعر آیینی چیست؟
هر شعری که در آن صحبت از ارزش‌های انسانی شده باشد شعر آیینی است. مفاهیمی مانند مفاهیم اسلامی، مقاومت و ... زیرمجموعه‌ی شعر آیینی قرار می‌گیرند. اما آن‌چه که عامه‌ی مردم قبول کرده‌اند، اشعاری در پیرامون زندگی معصومین و مفاهیم مذهبی است. در این حوزه، بعضی‌ها موضوع آیینی دارند و بعضی موضع آیینی. مثلا شعر حافظ موضع آیینی دارد؛ اما اشعاری که با موضوع آیینی و در مدح اهل‌بیت هستند، الحمدالله این‌سال‌ها با ابعاد متفاوتی ظهور پیدا کرده‌اند و به‌نظر من بعد از انقلاب هم با رویکرد حماسه و عرفان بیشتر شناخته شده‌اند.
حوادث و اتفاقات مذهبی یکی هستند؛ اما تکراری‌شدن‌شان به ادبیات مذهبی قطعا ضربه می‌زند. برای تنوع و ایجاد تفاوت در مفاهیم اشعار چه باید کرد؟
متاسفانه خیلی از اشعار، تکراری می‌شود؛ اما نکته‌ی اصلی این است که شاعر باید درنظر بگیرد که ما نباید مقتل یا زندگی اهل‌بیت را منظوم کنیم؛ قرار است ما دیدگاه شاعرانه‌مان را نسبت به آن موضوع بیان کنیم؛ مثلا درباره‌ی واقعه‌ای مثل عاشورا، این زاویه‌ی دوربین ما است که حادثه را نشان می‌دهد. من مخالف هستم که شعرهایمان مقتل منظوم باشند.
در این چندسال اخیر، ما شاهد بوده‌ایم که بعضی از مداحان اشعار مذهبی را روی ملودی‌های معروف و موسیقی‌های ریتمیک قرار داده‌اند. نظر شما دراین‌باره چیست؟
من نشنیده‌ام؛ اما طبیعی است موسیقی‌ای که روی یک شعر مذهبی می‌آید، باید در شان خاندان عصمت و طهارت باشد. از آن‌چیزی که در شرع ما حلال اعلام شود، می‌شود استفاده کرد؛ اما اگر در شان اهل‌بیت نباشد، قطعا قابل دفاع نیست.
در طول تاریخ مانند امروز، شعر قابلیت شناساندن مفاهیم و ارزش‌های مذهبی را داشته است؟
شعر در زبان فارسی بزرگ‌ترین رسانه است؛ در زمان اهل‌بیت هم به شاعر به‌‌عنوان بزرگ‌ترین رسانه نگاه می‌کردند و اگر شعری توسط یک شعر معروف عرب سروده می‌شده، فردای آن‌روز همه آن شعر را حفظ می‌کرده‌اند.
شاعر تا چه حد می‌تواند در شعر آیینی اغراق کند؟
این را خود شاعر باید تشخیص دهد. اغراق در شعر یک صنعت است؛ البته اگر این اغراق بیش‌از حد باشد به غلو تبدیل می‌شود. شاعر نباید آن‌قدر از اغراق استفاده کند که یک اهل‌بیتِ دست‌نیافتنی برای مردم بسازد؛ چون حضرت رسول(ص) فرموده‌اند من هم بشری هستم مثل شما؛ اما درجایگاه اسوه بودن. این اسوه بودن اگر به اسطوره‌بودن نزدیک شود، آن‌موقع آفت و آسیب است.
برچسب ها: حمیدرضا برقعی
