نخستین خبرگزاری شعر و تـرانه ایـران
در-آستانه-نخستين-کنگره-بين-المللي-محتشم-کاشاني
او فنون شاعری را از صدقی استرآبادی (ساکن کاشان) فرا گرفت و خود شاگردانی مانند تقی‌الدین محمد حسینی صاحب «خلاصه‌الشعار»، صرفی ساوجی، وحشتی جوشقانی و حسرتی کاشانی را پرورش داد. کمال الدین در نوجوانی به مطالعه علوم دینی و ادبی‌معمول زمان خود پرداخت و اشعار شعرای قدیمی ایران را به دقت مورد بررسی قرارداد. وی در جوانی به دربار شاه طهماسب صفوی راه یافت و به مناسبت قصیده و غزلهای زیبایش مورد لطف شاه قرار گرفت؛ محتشم پس از مدتی در زمره شعرای معروف عصرخود جای گرفت ولی نظر به معتقدات دینی خود و احساسات شیعی دربار شاهان صفوی که در صدد تقویت این مذهب (در مقابل مذاهب اهل سنت) بودند به سرایش اشعارمذهبی و مصائب اهل بیت که در نوع خود تازه و بی بدیل بود پرداخت. محتشم پس از چندی به یکی از بزرگ‌ترین شعرای ایران در سبک اشعار مذهبی و مصائب ائمه اطهارشیعه بدل گشت و اشعارش در سرتاسر ایران معروفیت خاصی یافت، بطوری که می‌توان وی را معروف‌ترین شاعر مرثیه گوی ایران دانست که برای اولین بار سبک جدیدی درسرودن اشعار مذهبی به وجود آورد. اولین اشعار مذهبی محتشم در سوگ غم مرگ برادرش بود که ابیات زیبائی در غم هجر او سرود و پس از آن به سرایش مرثیه‌هایی در واقعه جانسوز کربلا، عاشورای حسینی و مصیبت نامه‌های مختلف پرداخت. مضمون شعرهای او درباره رنج و درد امامان شیعه است. مطلع «باز این چه شورش است...» که از محتشم کاشانی نراقی است در میان هواداران شیعه جایگاه ویژه‌ای دارد و محتشم با سرودن دوازده بند از این مرثیه مقام والایی در مرثیه سرایی کسب کرد. شاعران بسیاری پس از محتشم تا کنون از ترکیب‌بند یادشده در شعرها و نوحه‌هایشان سود برده‌اند. علت سرودن این ترکیب بند در دیوان محتشم چنین آمده است : موقعی که مولانا محتشم در مرثیه برادرش عبالفنی که در سفر مکه فوت کرده بود نوحه گری میکرد . شبی در عالم رویا امیرالمومنین را دید . حضرت به او میفرمایند : چرا در مصیبت برادرت مرثیه میگویی و برای فرزندم حسین مرثیه نمی گویی ، عرض میکند یا علی مصیبت حضرت امام حسین خارج از حد و حصر بوده و من نمی دانم از کدام مصائب او شروع کنم آن وقت حضرت امیرالمومنین می فرمایند بگو \ باز این چه شورش است که در خلق عالم است \ محتشم از خواب بیدار میشود و بقیه را میگویت تا می رسد به شعر\هست از ملال گرچه بری ذات ذوالجلال\ و در مصرع بعد متحیر می‌ماند که چه بگوید که شایسته مقام حضرت ربوببی باشد ولی باز مدد به او رسید و در خواب حضرت ولی عصر را میبیند و به او می فرماید بگو \ کو در دل است و هیچ دلی بی ملال نیست \ پس بیدار شده و آن بند را به پایان می رساند. 
مجموعه آثار این شاعر بزرگ عصر صفوی، پس از مرگ او، توسط یکی از شاگردانش در هفت کتاب جمع شد، که مشتمل بر غزلیات، قصاید، قطعات، رباعیات، مثنویات، و ترکیب‌بندهای وی است. آثار منظوم وی عبارت است از صبائیه(کودکی شاعر)، شبائیه(جوانی شاعر)، شیبیه(پیری شاعر)، ماده تاریخ ها و معمیات. محمد علی مجاهدی رئیس انجمن شاعران آیینی که میهمان بخش ملی همایش محتشم است، در خصوص ویژگی های شعر آیینی گفت: هر مقوله ای که به نحوی متاثر از آموزه های اسلامی و منابع متقن وحیانی باشد، می‌تواند محتوای شعری باشد که در قلمرو شعر و ادب فارسی به رسمیت شناخته شود. شعر آیینی محتوا گراست و از لحاظ نمای بیرونی هیچ تفاوتی با دیگر اشعار ندارد. بلکه از نظر محتوایی، باید محتوای آن از آموزه های اسلامی باشد. وی در رابطه با محتشم کاشانی گفت: سالیان درازی است که قرائت های متفاوتی از فرهنگ عاشورا صورت گرفته و به تدریج شناخته شده است. تا پایان دوره قاجاریه و اوایل مشروطیت، شعر عاشورایی ما تحت تاثیر قرائت های ماتمی بوده و اشعار جنبه ماتمی و حزن و اندوه داشته اند تا اینکه در شعرها به ابرواژه ها و فرهنگ عاشورایی پرداخته شود. وی ادامه داد: محتشم کاشانی را باید چهره نامدار و تاثیرگذار قرائت های ماتمی و احساسی نامید. محتشم در شعر مذهبی پیشتاز است و اشعار بسیاری از شاعران پس از او حتی در همین عصر حاضر تحت تاثیر وی قرار گرفته اند. بدون تردید محتشم مورد عنایت معصومین به خصوص آن هایی که به نوعی به عاشورا مرتبط هستند نیز قرار گرفته است. 
مجاهدی در خصوص ترکیب بند معروف محتشم نیز معتقد است: در شعر «باز این چه شورش است...» رگه های زیادی از المان های ارزشی، عاطفی و ماورایی وجود دارد که در نوع خود بی نظیر و به همین دلیل نقد اشعار آیینی نیز بسیار بی رحمانه است. اما در بیت «کشتی شکست خورده طوفان کربلا...» باید گفت امام حسین(ع) که نه تنها کشتی نجات خود بلکه سفینه نجات همه مردم است، بی انصافی است که بگوییم کشتی شکست خورده. در حالی که کشتی شکست نمی‌خورد. شکسته میشود. این شعر بسیار زیبا است اما تا جاییکه مسلمات عاشورا را زیرپا نگذارد. نباید بگوییم که امام حسین شکست می‌خورد. بهرحال این ترکیب بند در نوع خود بسیار زیبا، آموزنده و از شاهکارهای محتشم کاشانی است. لازم به ذکر است که این کنگره بین المللی 13، 14 و 15 اسفندماه با حضور شاعران، اساتید دانشگاه های کشور، مقامات مسئول و علاقمندان به شعر و ادبیات در شهر کاشان برگزار خواهد شد. علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر و اطلاع از دیگر برنامه های این کنگره سه روزه به کانال تلگرام مراجعه نمایند. کد خبر: 303
برچسب ها: شاعر هفته
