انتظار شاملویی دوباره را کشیدن ساده لوحانه است

به مناسبت سالروز تولد احمد شاملو شاعر بزرگ روزگار ما، لیلا کردبچه یادداشتی کوتاه را در اختیار تارنا قرار داده است: «شاملوی شاعر، شاملوی نویسنده، شاملوی مترجم، شاملوی روزنامه‌نگار، شاملوی فرهنگ‌نویس، شاملوی ترانه‌سرا، شاملوی پژوهشگر، شاملوی فیلمنامه‌نویس و... آیا همه و همه خلاصه می‌شود در همان چند شعر نیمایی و سپید؟ حقیقت این است که نه آن چند شعر نیمایی و سپیدِ زبانزد، نه حتی تمام مجموعه‌شعرهای او، و نه حتی تمام ترجمه‌ها و مقالات و کارهای پژوهشی و چه و چه و چه، دیگر کفایت نمی‌کند و به‌نظر می‌رسد خداوندگارِ این آثار ارزنده، درخور مطالعۀ بیشتری است و لازم است زوایای گوناگون زندگی ادبی و هنری و اجتماعی و... شاعری چون او، مورد تعمق بیشتری قرار بگیرد. به‌راستی چه شد که از دل جامعۀ فرهنگی ما، آن هم با آن مختصات دهه‌های سی، چهل، پنجاه، شصت و هفتاد، شاعری چون شاملوی بزرگ سر برکشید؟ چرا دیگرانی که در همان دوره می‌زیستند و در همان فضا نفس می‌کشیدند شاملو نشدند و بلکه با او در مقام قیاس هم نمی‌توانند قرار بگیرند؟

اصلاً چه شد که در یک دورۀ خاص، شاملو و اخوان‌ثالث و فروغ و شفیعی‌کدکنی آمدند و بعد از آن‌ها دیگر کسی نتوانست به آن عظمت ماندگار برسد؟ به‌نظر می‌رسد بررسی دلیل شیوع میانمایگی در شعر امروز، مسأله‌ای بسیار مهم است که نیاز به بررسی‌های جامعه‌شناسانه، روانشناسانه، مردم‌شناسانۀ بسیار دارد، امّا یک راه ساده‌تر هم هست؛ اینکه ببینیم بزرگان شعر چه کرده‌اند، چگونه زندگی کرده‌اند، نحوۀ تعاملشان با دنیا، با محیط، با آدم‌ها، با سیاست، با شعر، با مرگ، با تولد و... چگونه بوده؟ و بعد مقایسه کنیم با شاعرهای حالا و دنیای ذهنی‌شان، با شکل زندگی‌شان، با دغدغه‌هایشان، با نوع رفتار اجتماعی‌شان، با زد و بندهایشان و...! همین‌که ببینیم تفاوتِ ره از کجاست تا به کجا، درمی‌یابیم که در انتظار شاملویی دوباره بودن، چقدر انتظار ساده‌لوحانه‌ای است. کسانی‌که مثل عوام زندگی می‌کنند و مثل عوام رفتار می‌کنند، محال است بتوانند مثل خواص بنویسند!» شاملوجان تولدت مبارک! لیلا کردبچه