تاریخچه مدال "جلادت" در دوره ناصری؛ تجلی هنر و ادبیات فارسی

به گزارش خبرگزاری شعر ایران-تارنا: واژه جلادت به معنای چُستی،چابکی و دلیری تعریف می شود و جلادت داشتن، دلیری و چابکی داشتن است. بیشتر کشورهای جهان دارای ارتش ملی و افراد نظامی عالی رتبه هستند که بایستگی نگهداری از مرزها و استقلال و پشتیبانی مردم خود در برابر تهدیدهای گوناگون دارند و در همه این ممالک به افرادی که در قشون ملی شایستگی و دلاوری از خود نشان می دهند مدال هایی اعطا می گردد تا رتبه و لیاقت او بر همگان آشکار گردد و یک برتری معنوی و مادی به وجود می آورد. همچنین این مدال ها باعث پیشرفت شخصیت اجتماعی آن نظامی در بین همتایان جهانی خود می شود. 

هرآینه همه ما پوشش رسمی نظامیان را در رزمایش های گوناگون دیده ایم که تعداد بسیاری مستطیل های کوچک با رنگ های مختلف بر روی بخش بالایی لباس این افراد خودنمایی می کند. هرکدام از آن مستطیل های رنگی نشان دهنده توانایی خاص ورزشی،رزمی یا فنی و یا نماینده آن مدال و نشان بزرگ تر و با ارزش تر است که به منظور جلوگیری از شلوغ شدن سینه بر روی لباس دوخته می شود و این مورد در آیین نامه های مربوط تنظیم و پیش بینی شده است.

در هرکشوری مدال‌ها و یادبودهای عتیقه، نشانی از تاریخ نظامی و فرهنگی آن سرزمین هستند. مانند نشان نظامی فرانسه با عنوان شوالیه ملی لیاقت «لژیون دونور» که ناپلئون بناپارت آن را پایه گذاری کرد. در این گزاره برای ایران هم مدال نظامی «جلادت یا مدال شیردل» از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که بر یک روی آن یک بیت شعر حک شده است. و این گواه دیگری است که ادبیات فارسی در همه هنرها و فرهنگ های ایرانی حضور گسترده دارد که موجب غنای هر دو شده است. 

مدال جلادت دوره ناصری که به شکل سکه نقره برای گردن آویز طراحی شده دارای دو روی متفاوت است. بر یک روی آن نقش شیر و خورشید به همراه تاج کیانی مورد استفاده پادشاهان قاجار با بخشی از آیه سوره فتح (انا فتحنا لک فتحا مبینا) به راستی ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم آوردیم، حک شده و در سمت دیگر آن یک بیت شعر به خط نستعلیق در دایره نخست حاشیه مدال و در دایره مرکز نام شاه (السلطان بن السلطان ناصرالدین شاه قاجار) نقش بسته است. 

بیت مورد نظر :

هرشیردل که دشمن شه را عنان گرفت 

از آفتاب همت ما این نشان گرفت

براساس یک نظریه تاریخی نخستین مدال یا نشان به مفهوم امروزی در ایران از دوره فتحعلی شاه پدید آمد اما در بعضی از منابع دوره محمد شاه را ملاک قرار می دهند. ولادمیر آوانسیان فرید مشهور به «ادیک» از مجموعه داران حرفه ای (مدال و نشان و سکه) ایرانی ارمنی در مصاحبه با امیرحسین معینی سردبیر مجله تخصصی سکه های شرقی می گوید: مدال معمولا کوچکتر از نشان است و دارای نوار یا رُبان است، پس بایستی آن را به سینه آویزان کرد، در صورتیکه نشان به سینه با سنجاق الصاق می گردد. مدال عمومیت بیشتری برای اهدا دارد ولی نشان به افراد خاص تری که موفق به انجام کار برجسته و مهم تری شده اند اعطا می گردد.

مدال نظامی جلادت به دو روش چکشی و ماشینی با متریال نقره و طلا ضرب شد و بر اساس رتبه بندی درجه یکم تا سوم طبقه بندی و به درجه داران شجاع و با لیاقت در دوره قاجار اعطا می گردید.

اتمام خبر/