ترجمه نباید بوی ترجمه بدهد

به گزارش خبرگزاری شعر ایران-تارنا: سمانه رزاقی با رمان های جذاب از دنیای ادبیات داستانی در خارج و داخل با نشر نفیر در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حضور پیدا کرد. او دلیل اصلی ورود به حوزه نشر کتاب را دغدغه و علاقه شخصی خود به کتاب می داند و اینکه در ادبیات، در بخش ویراستاری هم فعالیت داشته و زمینه را برای این کار با آگاهی فراهم کرده است.

فعالیت خود را از چه سالی آغاز کردید و در آغاز کار چه نوع کتاب هایی منتشر کردید؟

نشر نفیر کار خود را از سال 1395 خورشیدی آغاز کرد. در زمینه نشر، کارهای اول ما آثار ترجمه و ترجمه کتاب های رمان بود که با حضور مدیر ادبی، که در واقع یکی از دوستان بنده بودند و با مشورت ایشان، ما آثاری را انتخاب می کردیم که مورد تأیید ایشان باشد و این کتاب ها ترجمه هایی بودند که در دنیا جزو آثار شناخته شده قرار می گرفت یا اینکه نظرات و بازخورد مثبت گرفته و جایزه های معتبر جهانی در حوزه ادبیات داستانی را از آن خود کرده بود. ما در نشر نفیر از مترجمان برجسته کشور استفاده کردیم و در ادامه، در کنار ترجمه رمان های خارجی، انتشار داستان های ایرانی خوب با مؤلف را هم در دستور کار قرار دادیم که تا به امروز این کار جریان دارد.

آیا خودتان به این نتیجه رسیدید که رمان های خارجی در ایران خواننده بیشتری دارند؟و مردم این گونه کتاب ها را خرید می کنند؟ 

بله، ابتدا قبل از اینکه کار را شروع کنیم، تحقیقات عمده ای در این زمینه به طور گسترده انجام دادیم و متوجه شدیم که دست اندرکاران پخش کتاب و کتاب فروشی ها و همچنین مخاطبان حوزه ادبیات داستانی و رمان بیشتر به سمت آثار ترجمه گرایش دارند و آنها را مطالعه می کنند. اما ما از انتشار رمان خوب ایرانی هم غافل نبودیم و نخستین رمان ایرانی که در همان سال 1395 منتشر کردیم، رمان « زیگورات » اثر خانم اکرم پدرام نیا بود که به نظر من یکی از رمان های شاهکار ادب فارسی است که در دوران معاصر به رشته تحریر درآمده و توسط نشر نفیر به چاپ رسید.

در زمینه انتخاب رمان های ایرانی برای انتشار چگونه عمل می کنید؟

ما در حوزه ترجمه یک مدیر ادبی داریم که رمان ها را انتخاب می کند که در پرسش اول اشاره کردم. اما در زمینه رمان های فارسی و ایرانی هم خود بنده، هم با تحقیق و مطالعه و مشورت با یکی از همکاران، که محتوای داستان و تازه بودن اثر و ویژگی های مثبت اثر را جمع بندی کرده و در نهایت این آثار ایرانی را که قابلیت دیده شدن و فروش دارند انتخاب می کنیم.

چقدر برای شما اهمیت دارد که در ترجمه آثار خارجی، اصل داستان و فرهنگ مربوط به آن کشور بدون لطمه به زبان فارسی برگردانده شود؟

دقیقا همینطور است، ببنید، ترجمه نباید بوی ترجمه بدهد، یعنی خیلی از واژگان و جمله ها شاید در نوع خودش، مثلا بخواهد به زبان ما بیاید یک معادل یا ضرب المثل زیبای فارسی را برابر خودش داشته باشد. چون ما ایرانی ها در زمینه زبان و ادبیات ریشه ای قوی داریم و قطعا همه می دانیم که چقدر ما غنی هستیم. پس بهتر است که ترجمه ها خیلی از زبان و فرهنگ اصلی خود فاصله نگیرند که انگار این رمان بومی منطقه ایران است بلکه برای ارتباط بهتر با مخاطب در جاهایی که متن اصلی در ترجمه اجازه می دهد این برابر فارسی را بیاوریم ولی بهتر آن است که ترجمه روان باشد.

جدا از فعالیت در زمینه نشر کتاب خود در حیطه ادبیات چه کار می کنید؟

در گذشته قبل از اینکه به کار نشر کتاب روی بیاورم، یک کتابخوان بودم و ویراستار که ویرایش انجام می داد و به صورت خصوص با ناشران همکاری داشتم. من اگر یک ویراستار هم نبودم برای ورود به هرکاری تحقیقات لازم را انجام می دادم، کما اینکه سال ها قبل از نشر نفیر پژوهش گسترده ای را برای فعالیت بهتر در انتشار کتاب داشتم و با اینکه رشته تحصیلی من ادبیات هست، باز هم آموزش های لازم را دیدم.

در انتها تعدادی از کتاب های منتشر شده در نشر نفیر را که تأثیر گذار می دانید معرفی کنید.

دو عنوان کتاب فارسی تألیف هست که شامل مجموعه داستان های کوتاه هم می شود، چون ما علاوه بر داستان، روی انتشار کتاب های مجموعه داستان هم کار می کنیم. برای معرفی مجموعه داستان «حرف» نخستین اثر احمدرضا حجارزاده هست که ایشون در رابطه با این کتاب فیلم هم ساختن و منتشر کردند. در دو سه سال اخیر هم یک مجموعه دوازده جلدی از خلاصه های آثار کلاسیک ادبیات داستانی جهان را ترجمه و منتشر کردیم که هدف ما این بوده که در جامعه ما با این شرایط اقتصادی، که افراد توانایی خرید کتاب های نایاب و چند جلدی رمان های معتبر قطور از جمله « کمدی الهی دانته » ندارند. و هم فرصت زیادی برای مطالعه آن حجم از کتاب را ندارند. 

نشر خارجی گرالیر این رمان های مهم را خلاصه کرده است و ما آن را پیدا کرده و ترجمه کردیم. این داستان ها کم نشدن و فقط اضافات آن ها که تأثیری در روند اصلی داستان نداشتند توسط این ناشر خارجی خلاصه شده و ما تلاش کردیم به بهترین شکل ممکن ترجمه کنیم. این کتاب ها شامل عناوین زیر هستند:

کمدی الهی دانته، اودیسه، جنگ و صلح، جنایات و مکافات، بلندی های بادگیر، غرور و تعصب، جین ایر، بینوایان، آناکارنینا، آلیس در سرزمین عجایب، زنان کوچک، بر باد رفته، مرشد و مارگاریتا و آنه شرلی

اتمام گفتگو/