میثم خطیبی: گاهی روی فلوس های مسی اشعار فارسی وجود دارد

به گزارش خبرگزاری شعر ایران-تارنا: مجموعه داری یعنی حفظ یک فرهنگ غنی و ساخت آرشیو برای نسل های بعد، که می تواند سالم ترین و موثرترین تفریح و سرگرمی در جهت رشد فکری و پروش فرهنگی بهتر برای کودکان؛ نوجوانان و جوانان این مرز و بوم باشد. مجموعه داری یک هنر و حرکت شناخته شده فرهنگی در سراسر گیتی است ولی در کشورهایی که دارای تمدن و تاریخی کهن هستند، اهمیت و ارزش بیشتری پیدا می کند. 

میثم خطیبی مجموعه دار جوان متولد 1363 خورشیدی در استان خوزستان، دارای مدرک کارشناسی برق و کارمند است. پیشتر مصاحبه های صورت گرفته با مجموعه دارن میانسال و کهنسال را خواندیم. گفتگو با میثم خطیبی که هنوز در آستانه دهه چهارم زندگی قرار دارد را اینگونه آغاز کردیم. خطیبی در این مصاحبه مطالب مهم و قابل تأملی را بیان می کند.

 جناب خطیبی اگر بخواهید خودتون رو به زبان ساده معرفی کنید چه تفسیری از خودتان دارید و به عنوان یک کلکسیونر جوان مجموعه داری را از چه سنی آغاز کردید؟

با درود و عرض ادب بنده میثم خطیبی هستم 39 ساله ، اهل و ساکن خوزستان و با افتخار یک ایرانی هستم . از دوران کودکی چون بازی های کودکانه ی من با عکس های آدامس و کارتهای بازی و همچنین تیله های شیشه ای گره خورده بود، به جمع کردن آن ها علاقه داشتم . 10 ساله بودم که در گوشه ای از مغازه ی پدربزرگم با سکه هایی آشنا شدم که پول رایج آن زمان نبود و برای من جذابیت داشت و حس کنجکاوی من را تحریک کرد ، این امر باعث شد سوالات بیشتری را راجع به سکه ها از بزرگترها بپرسم و تحقیقاتم را شروع کردم و این رویه در سالهای نوجوانی و جوانی ادامه داشت . 

 نظر شما راجع به فرهنگ مجموعه داری در ایران چیست و مجموعه داری چه تاثیری بر رشد و آگاهی جامعه ما و جامعه جهانی  دارد؟

قبل از هر چیز باید بگویم لازمه ی مجموعه داری نظم و انضباط و هدفمند بودن است و یک فرد مجموعه دار رفته رفته به یک شخص منظم و ریز بین و دقیق تبدیل می شود، که این هم برای شخص وهم برای جامعه مفید است. مجموعه داری اگر حمایت شود و یا حداقل آزاد بشود دیگر مجموعه دار واهمه و ترسی برای مجموعه داری و یا از دست دادن سرمایه ی خود را ندارد و اگر پول اضافه ای دارد به جای اینکه خرج مسائل بیهوده دیگری بکند آن را در مجموعه ی خود سرمایه گذاری می کند، که هم باعث نشاط و شادابی او در انجام کار هنری اش می شود و هم سرمایه ای برای آیندگان از خود به یادگار می گذارد که یک مرجع تحقیقاتی محسوب می شود.

 در بین اقلام آنتیک چرا و چگونه به سکه علاقه مند شدید و در نهایت جمع آوری سکه های فلوس مسی را انتخاب کردید؟

 با سپری شدن سال های نوجوانی و جوانی با توجه به وسع مالیِ محدودی که داشتم مجموعه ی ناقصی از سکه های ایرانی و خارجی ، اسکناس ، تمبر ، تسبیح ، سنگ های قیمتی ، انگشتر ، کتاب ، ظروف ، قوطی کبریت و حتی جمع کردن فسیل ها از طبیعت را گرد هم آورده بودم. در سن 30 سالگی که دیگر تشکیل خانواده داده بودم و یک درآمد کارمندی داشتم به فکر نظم بخشیدن به مجموعه ام شدم و در بین مجموعه ام سکه ها بیشتر مرا جذب کردند و به صورت تخصصی جمع آوری سکه را شروع کردم. دو مسئله باعث شد من به سمت سکه های مسی سوق پیدا کنم، اول اینکه چون من یک کارمند معمولی هستم و حقوق من اجازه ی جمع آوری سکه های گران قیمت مثل نقره یا طلا را نمی داد و همین باعث شد من ارزان ترین سکه یا همان فلوس های مسی صفوی و قاجار که از زیبایی خاصی برخوردار بودند را انتخاب کنم ، دوم روحیه ی اکتشافی و تحقیقاتی که داشتم من را به سمت فلوس های مسی کشاند ، چون روی این فلوس ها بعضاً نقش ها یا نوشته هایی است که برای فهمیدن پیام آن نیاز به بررسی دارد و این برای من سرگرم کننده بود .

 فلوس های مسی در تاریخ سکه شناسی ایران چه ارزشی دارند و از نظر تاریخی چه جایگاهی دارند؟

سکه های مسی در اغلب دوره های تاریخی بیشتر از سکه های نقره و طلا ضرب شده و دلیل آن این بوده که نیاز به پشتوانه ی خزانه ی حکومتی نداشته و دلیل دیگر عموم مردم بیشتر توانایی این را داشته اند که با سکه های مسی معاملات خود را انجام دهند و به ندرت پیش می آمده که نیاز به سکه ی طلا یا نقره داشته باشند و نکته اینجاست که سکه های مسی توسط والی ها و حاکمان محلی ضرب می شده و نه توسط ضراب خانه ی مهم شاهنشاهی ، بنابراین از نظر تعدد ضرب و کمیت و تنوع بیشتر هستند و از نظر نقوش مردمی تر از سکه های نقره و طلا هستند.  چون سکه های نقره و طلا به شخص شاه یا خلیفه اشاره داشته اند و اگر خوب توجه کرده باشید در ضرب سکه های مسی از تصاویر و نوشته هایی استفاده شده که مورد اقبال مردم آن زمان بوده ، با این تفاصیل می توان گفت سکه های مسی از نظر مطالعاتی ارزش بیشتری دارند تا سکه های نقره و طلا .

 با توجه به اینکه ایران سرزمین علوم انسانی و سردمدار ادبیات است، نظر خود را درباره نقش شعر و ادبیات در ضرب سکه های چکشی بیان کنید. 

رشته ی تحصیلی من مهندسی برق است و در زمینه ی ادبیات تخصصی ندارم ولی به شعر و ادب فارسی علاقه دارم و می توانم بگویم روی این سکه های مسی گاهاً اشعار و واژگانی است که می تواند ارتباطی با شعر و ادبیات فارسی داشته باشد .

 آیا بر روی سکه های فلوس مسی هم شعر ضرب شده ؟ می توانید نام ببرید و آن بیت یا شعر مورد نظر را بگویید.

بله ، گاهی روی فلوس های مسی اشعار فارسی وجود دارد ولی باید توجه داشت این اشعار یا فولکلوریک هستند یا اشعاری هستند که در همان ضراب خانه ساخته شده اند و اشعار شاعران معروف نیست به طور مثال شعری که بسیار استفاده شده این است : 

« پیوسه به لعنت الهی      تغییر ده فلوس شاهی »

این شعر در چندین مقطع تاریخی در شهرهای مختلف ایران از آن استفاده شده و من حدس می زنم منظور شاعر که همان ضراب است، از حک کردن این شعر بر روی سکه این باشد که کسی سکه را جعل نکند و یا تغییری در آن به وجود نیاورد . در تصویر زیر این بیت شعر را بر روی سکه می بینید که هر روی سکه حاوی یک مصرع است. تصویر از مجموعه شخصی میثم خطیبی برداشت شده است.

 نظر شما راجع به اینکه مجموعه دار باید درباره آنچه جمع می کند مطالعه کافی داشته باشد چیست؟ و آیا بدون آگاهی می توان به سمت این کار فرهنگی حرکت کرد؟

سوال خوبی پرسیدید ، من باید زودتر به این مطلب مهم اشاره می کردم همان طور که گفتم مجموعه داری نیاز به نظم دارد و یک مجموعه دار برای اینکه بفهمد مجموعه ی او دارای چه نواقصی است و چه مواردی را باید به مجموعه ی خود اضافه کند نیازمند مطالعه است بنابراین تا مطالعه نداشته باشد نمی تواند یک مجموعه ی خوب داشته باشد. 

 بهتر است مجموعه داری از چه سنی آغاز شود و اگر از کودکی شروع شود چه تاثیری در دیدگاه و رشد کودکان دارد؟

مجموعه داری در هر سنی می تواند شروع گردد ولی من صلاحیت روانشناسی و یا علوم تربیتی ندارم که بگویم از چه سنی مناسب تر است . البته انسان هر کاری را در سنین پایین تر شروع کند در آینده تواناتر خواهد بود ، چون در سنین پایین تر گیرندگی مغز بالاتر است ولی نمی توانم تاکید کنم از چه سنی بهتر است چون در حوزه ی تخصص من نیست.

 موانع پیش روی مجموعه داری در ایران چیست و مجموعه داری سالم و بی خطر را چگونه ارزیابی می کنید؟

موانع مجموعه داری یکی بحث اقتصادی است که توان مالی بالایی را می طلبد ، حتی من که ارزان ترین سکه ها را جمع آوری می کنم بسیاری از مواقع دچار مشکل می شوم و مجبور می شوم که از یک جایی از مخارج زندگیم صرفه جویی کنم و مطلب مهم دیگر اینکه دولت باید محدودیت های  قانونی که برای این کار گذاشته را یا اصلاح کند و یا آن موانع را بردارد . امروزه تعداد افرادی که دارای کارت مجموعه داری هستند انگشت شمار می باشند ، چون قوانین و محدودیت ها ، گرفتن این مجوز قانونی را سخت کرده است . در ادامه باید بگویم از نظر بنده مجموعه داری به نحوی از خروج اشیاء تاریخی و کلکسیونی از کشور را محدود می کند. 

 توصیه شما به نوجوانان و جوانانی که حرکت فرهنگی مجموعه داری را پیش گرفتند چیست؟

توصیه ای که می توانم به نوجوان ها و جوانان بکنم این است که مجموعه داری هم ذهن شما را مشغول می کند و این مشغله در راستای مثبت است و هویت فرهنگی آن ها را بالا می برد و هم اینکه در آینده این افراد دارای سرمایه ای هستند که می تواند در مواقع ضروری در موارد اقتصادی مشکل گشا باشد و هم اینکه با فرهنگ و تاریخ و تمدن ایرانی آشنا می شوند . بنابراین در این دنیایی که سرگرمی های ناسالم فراوان است، شاید برای یک نوجوان یکی از بهترین و سالم ترین کارها مجموعه داری باشد.

اتمام گفتگو/